Voor het onderzoek is bij een twintigtal bedrijven gekeken hoe organisaties omgaan met flexkrachten en of er verschil zit tussen hen en de vaste werknemers.

Geen specifiek HR-beleid

Bij geen van de onderzochte cases is er een specifiek HR-beleid, gericht op flexkrachten. Er is wel bewustzijn aanwezig, maar een vertaling naar een visie of werkwijzen ontbreekt. Een deel van de organisaties vindt dat flexwerkers zo veel mogelijk gewoon moeten meedraaien, andere bedrijven doen dat niet en er zijn ook bedrijven waar de directe leidinggevende bepaalt wie een kerstpakket ontvangt.

Opdracht HR

Dat er geen beleid is, wil niet zeggen dat HR-managers dit onderwerp niet belangrijk vinden. Volgens een aantal HR-managers zou de HR-functie een rol kunnen spelen om flexwerk in goede banen te leiden. Zo’n beleid zou moeten aansluiten op de dubbele opdracht van HRM om productieve én evenwichtige arbeidsrelaties te bevorderen. Naar de ‘bovenkant’ (moeilijk vervangbare zelfstandigen) zou de nadruk kunnen liggen op binden en boeien terwijl naar de ‘onderkant’ (vervangbare zelfstandigen) daarnaast goed werkgever- en opdrachtgeverschap (waaronder de ‘zorgplicht’) een rol speelt. Ook naar flexwerkers in dienst van uitlenende bedrijven kunnen die elementen een rol spelen, maar het primaat voor HR-activiteiten ligt volgens hen bij de eigen werkgever.

Belemmeringen

Hoewel HR-managers mogelijkheden zien, zijn er ook belemmeringen. De HR-theorie gaat vrijwel altijd uit van een werknemer in loondienst. Er is dan een gezagsverhouding, een zorgplicht en een investeringsbereidheid die ten aanzien van flexwerkers niet of beperkt aan de orde is. Zonder gezagsverhouding zijn belangrijke HR-activiteiten als werving en selectie, beoordelen, belonen en berispen niet goed mogelijk.
Werkgevers zijn verplicht zich naar hun werknemers toe als een goed werkgever te gedragen. Voor flexwerkers is die zorgplicht beperkt. De werkgever heeft ook geen prikkel om te zorgen voor de gezondheid en welzijn van flexwerkers. Tot slot draagt de werkgever mede de verantwoordelijkheid voor de inzetbaarheid van de werknemer en investeert daarom in scholing. Die scholingsfaciliteiten zijn zelden bereikbaar voor flexwerkers.

Hoe kan HR zorgen dat flexwerkers worden meegenomen in het algemene arbeidsvoorwaardenbeleid? Ton de Korte, betrokken bij het CAOP-onderzoek en spreker tijdens het HR Arbeidsvoorwaarden Congres zal hier nader op in gaan.