Hoe breng je het individueel eigenbelang van een medewerker en het collectief belang van een organisatie op één lijn en zorg je voor een verantwoord evenwicht? Om dit te bereiken ging de gemeente Boxmeer aan de slag met het deels zelf ontworpen bedrijfsvoeringsmodel Basebox (1). “Wat we met Basebox eigenlijk doen, is dat we aan de hand van exacte wetenschap menselijk gedrag bepalen en voorspellen,” vertelt Harry van de Loo, sinds zeven jaar gemeentesecretaris van Boxmeer. “Het gekke is dat we allemaal wel een gevoel hebben bij menselijk gedrag in organisaties en dat we op basis daarvan trachten te anticiperen en te voorspellen wat mensen zullen gaan doen, maar dat dit nooit op een mathematische manier is onderzocht. Wat maakt bijvoorbeeld iemand tot een goede manager? Op zoek naar antwoorden kijken we traditioneel alleen naar het HR-vakgebied en naar methoden en technieken van de psychologie. Deze antwoorden vond ik echter niet afdoende, waarop ik nader onderzoek ben gaan doen om hier vervolgens op te promoveren. In de bestuurskundige literatuur ontdekte ik allerlei rapporten over problemen bij overheidsorganisaties, maar ook dat de overheid niet in staat is om zichzelf naar een wezenlijk beter plan te tillen. Zo blijkt uit een recente studie van de Universiteit Groningen dat alle fusies en herindelingen nergens hebben geleid tot efficiëntere organisaties. Studies van het SCP tonen aan dat er weliswaar minder gemeentes zijn, maar dat de productiviteit van overheidsorganisaties terugloopt en het lijkt dat de groei van het aantal ambtenaren maar moeilijk te stuiten is.”

Speltheorie

Toen Van de Loo bij zichzelf analyseerde