Overspannen of overwerkt?

Overspannen en overwerkt zijn in feite synoniem, maar de oorzaak hoeft niet per se in het werk zelf te liggen. Allereerst is het goed om te begrijpen wat er met je medewerker gebeurd is. Iemand raakt overwerkt wanneer hij of zij veel stress heeft (gehad) en het niet goed lukte om daarmee om te gaan. Langdurig. Dus niet na zomaar even een slechte dag.

Dat omgaan met, daar ligt ook de oplossing. Want spanning hoort bij het leven. Een beetje werkdruk of gezonde spanning is vaak prettig, maakt je productief en alert. Maar als het te veel is en te lang duurt kunnen er problemen ontstaan. Bijvoorbeeld; er is een crisis situatie, het gaat niet goed, iemand blijft aanmodderen, negeert de signalen, stelt geen grenzen en cijfert zichzelf steeds meer weg. Hij of zij raakt oververmoeid, kan ad-hoc zaken niet meer oppakken, verliest het overzicht en raakt de grip op de situatie kwijt. Terwijl jij nog bezig bent met je bedrijf te runnen, gaat het bij je medewerker van kwaad tot erger. Hij of zij kan niet meer de gewone dingen doen, ligt in het weekend moe op de bank, heeft moeite om deel te nemen in het verkeer, zegt afspraken af… tot de emmer vol is en hij ineens met dat ‘griepje’ een paar dagen vrij probeert te kopen op de maandagmorgen.

Hoezo is dit ineens jouw probleem? 

We get it: het lijkt soms onrechtvaardig. Want de oorzaken van overwerkt (stressoren) kunnen net zo goed in de privé sfeer liggen. Dat weet je vaak niet. Daardoor is het zo lastig er als werkgever grip op te krijgen. Het kan goed zijn dat je medewerker de wind tegen heeft thuis: hij of zij heeft bijvoorbeeld geldschulden (wat jij pas merkt zodra er loonbeslag wordt gelegd) of er zijn relatieproblemen, een zieke naaste, verslavingsproblematiek of te weinig steun uit de eigen omgeving. Als het je medewerker echter niet lukt om de situatie te verbeteren of om de druk te hanteren, kan hij of zij overspannen worden. De werkdruk bovenop de eigen problemen, is dan teveel geworden. Of zo doen ze het overkomen. En dan?

Voorkomen is beter dan genezen.

Eigenlijk wil je hier al eerder bij zijn. Als je de volgende signalen opmerkt bij je medewerker, is er mogelijk iets aan de hand:

• Je medewerker heeft minder concentratie en kan een aantal taken niet goed afronden.
• Het lontje wordt korter.
• Je medewerker wordt emotioneel instabieler en sneller geïrriteerd.
• Hij of zij kan prikkels minder goed aan tegelijkertijd.
• De energiebalans is verstoord .
• Mogelijk zijn er ook lichamelijke klachten zoals darmklachten, spierpijn of huidproblemen als gevolg van de disbalans. Een lichaam kan fysiek reageren op mentale problematiek, die twee kun je niet los van elkaar zien.

Wat moet je dan doen?

Denk je dat je medewerker risico loopt om overspannen te worden? Herken je de signalen en maak je je zorgen over uitval? Maak het dan bespreekbaar door hem of haar even apart te nemen. Zeg daarbij; “Ik zie aan jou dat….(feit). Ik maak me daar zorgen over. Kun jij je dat voorstellen? Hoe kunnen wij dat samen oplossen? Wat kan ik doen om je hierbij te helpen?”

Een oplossing die werkgevers vaak inzetten is voorstellen om een paar dagen verlof of vakantie op te nemen. Zeker als er veel overuren gemaakt zijn, is dat geen gek idee. Wat je ook kan doen is aanbieden om te helpen weer overzicht te krijgen, grip op de zaak. Want als je medewerker een hoofd heeft dat overloopt dan moet er orde terug komen in de chaos. Help mee om prioriteiten te bepalen en te plannen, want elke minuut die je in planning steekt betaalt zich terug.

Helpt dit niet?

Tja, iemand kan zelf nog in de ontkenning zitten. Of niet op jouw gesprek zitten te wachten. Niet iedereen loopt graag met zijn problemen te koop. Als je merkt dat het onderlinge vertrouwen en gevoel van veiligheid om openheid te geven te mager is, wordt het tijd om een coach in te zetten. Bijvoorbeeld de balanscoach van Qragt. Dit is iemand die jouw medewerker in vertrouwen kan nemen en aan kan geven wat er aan de hand is. De coach kan de behoeften navragen; waar loopt iemand tegenaan, welke ondersteuning is nodig etc. Jij wil natuurlijk dat je mensen snel weer aan de slag gaan, maar daarvoor is het wel van belang dat je weet aan welke knoppen je moet draaien. De coach kan die inzichten ophalen, op basis van het gesprek met de medewerker. Wat heeft die nodig om het werk te kunnen blijven doen of te hervatten? Zijn er belemmeringen die weggenomen kunnen worden? Hoe maak je zoiets bespreekbaar? Hoe geef je aan wat je wel of niet prettig vindt?

Ervaring heeft geleerd dat een snelle actie voorkomt dat mensen langdurig buiten het arbeidsproces vallen. Dit is een van de redenen dat arbodienst Capability met de Qragt balanscoaches samenwerkt. Daar is geen wachtlijst en wordt je medewerker snel goed geholpen. Ook hun bedrijfsarts speelt een belangrijke rol, want de Qragt balanscoach is laagdrempelig maar geen vervanger van een behandelaar. Juist de bedrijfsarts kan zien welke begeleiding er precies nodig is om de werkhervatting vorm te geven. Wat is de juiste interventie om het mentaal verzuim van je medewerker een halt toe te roepen? In de eerste zes weken van het verzuim kun je namelijk het meeste resultaat bereiken.

Ondertussen is het belangrijk om zelf als werkgever ook in gesprek te blijven met je medewerker. Hoe zeer je ook baalt van het verzuim, het laatste wat je wilt is dat er afstand en demotivatie ontstaat. Je mag als werkgever niet vragen wat er precies aan de hand is, dus raadpleeg je arbodienst wat je het beste kunt doen om het herstel van jouw medewerker soepel te laten verlopen en stel je open voor aangedragen oplossingen. Samen komen jullie het verst.