Hoe houdbaar is het huidige stelsel arbeidsverhoudingen?
Arbeidsrelaties zijn te onderscheiden in werknemerschap en (zelfstandig) ondernemerschap. Sinds de opkomst van de freelancer en later de zzp’er is het grijze gebied tussen werknemer- en ondernemerschap groter en diffuser geworden. Minister Donner van SZW wil van de SER weten wat de gevolgen daarvan zijn voor de structuur van de arbeidsmark en heeft om advies gevraagd.
De Sociaal Economische Raad is door het kabinet verzocht relevante belangenorganisaties van zzp’ers bij het advies te betrekken. In het voorjaar van 2010 dient het advies te verschijnen.
In 2008 zijn volgens het CBS 945.000 personen actief als zelfstandigen.
Juridische status
Ongeveer een derde van de zelfstandigen heeft personeel in dienst. Zo’n tweederde blijft zonder personeel. Van deze groep bieden ongeveer 250.000 personen feitelijk slechts eigen arbeid aan. Wanneer het aantal zzp’ers dat zich niet of nauwelijks onderscheidt van een werknemer sterk groeit, vervaagt het traditionele verschil tussen werknemers en zelfstandige ondernemers. Hierdoor ontstaan groepen werkenden die inhoudelijk hetzelfde werk verrichten, maar wel van elkaar verschillen in juridische status en daaraan gekoppelde rechten en plichten.
Vragen kabinet aan SER
De vraag rijst dan ook of het stelsel van arbeidsverhoudingen, fiscaliteit en sociale zekerheid nog wel is toegesneden op de toenemende diversiteit aan arbeidsrelaties. Het kabinet verzoekt de SER om het bestaande wettelijke kader voor zelfstandigen en werknemers (in zowel private als publieke sector) tegen het licht te houden en te beoordelen op houdbaarheid.
Daarbij vraagt het kabinet de SER in zijn advies onder meer in te gaan op:
- de bijdrage van zelfstandigen aan de economische dynamiek van Nederland;
- de trends die zich de komende jaren zullen aftekenen op de arbeidsmarkt;
- de wenselijkheid zelfstandigen meer te betrekken bij het stelsel van arbeidsverhoudingen;
- de vraag of een andere vormgeving van sociale zaken instanties een bijdrage kan leveren aan een meer houdbaar stelsel;
- de verwachting in hoeverre zelfstandigen uiteindelijk doorgroeien naar een werkgeverschap en de bijdrage aan werkgelegenheid en innovatie.
VAR
Als u als ondernemer een derde contracteert die geen (ander) personeel in dienst heeft, loopt u het risico als inhoudingsplichtige en premieplichtige werkgever aangesproken te worden. U krijgt uitsluitend rechtszekerheid bij een VAR-WUO of een VAR-dga en de uitbreiding geldt dus niet voor een Verklaring arbeidsrelatie (VAR) met de kwalificatie 'resultaat uit overige werkzaamheden' (VAR-RUO). Overigens betekent het contracteren met een houder van een VAR-WUO of een VAR-dga niet dat er civielrechtelijk geen arbeidsovereenkomst is. Dat vraagt een zelfstandige toetsing.
