Besparingsmogelijkheden voor uw verzuimbeleid
Vroeger was 'sociale zekerheid' min of meer een vaste kostenpost. Tegenwoordig kunt u veel meer invloed uitoefenen op de kosten en baten van de sociale zekerheid voor hun organisatie. Dit geldt ook voor uw verzuimbeleid. Zeker gezien de economische crisis is het belangrijk dat u zo goed mogelijk gebruik maakt van de mogelijkheid om hier kosten te besparen.
Besparingen op verzuimgebied zijn als volgt onder te verdelen:
a. Beoordelen van de rechtmatigheid van verzuim en loondoorbetaling;
b. Verleggen van verzuimkosten;
c. Vaststellen en optimaal benutten van belastbaarheid;
d. Interventies om de verzuimduur te beperken en belastbaarheid te verhogen.
Hieronder vindt u een uitwerking van deze vier besparingsmogelijkheden.
A. Beoordelen van de rechtmatigheid van verzuim en loondoorbetaling
Een manier om tot besparingen te komen, is door te bepalen of het verzuim van een werknemer wel voldoet aan de wet. In het Burgerlijk Wetboek (zie onder andere boek 7, artikel 629) staat wanneer een medewerker wel of geen recht heeft op doorbetaling als hij zijn arbeid verzuimt door ziekte. Het is belangrijk dat uw leidinggevenden weten wanneer het verzuim van een medewerker niet rechtmatig is. Zij zullen dan aanvragen voor ziekteverlof afwijzen, die zij in het verleden misschien hadden goedgekeurd. Dit levert uw organisatie een besparing op.
Verder zijn er situaties denkbaar waarbij de werknemer geen recht heeft op doorbetaling van loon bij ziekte omdat hij zich niet houdt aan medisch-juridische eisen. Zo heeft de werknemer geen recht meer op loondoorbetaling als hij passend werk weigert uit te voeren. U kunt dan de loondoorbetaling stopzetten om de werknemer aan te moedigen alsnog aan zijn re-integratieverplichting te voldoen.
Een ander voorbeeld is dat de medewerker weigert mee te werken aan de verzuimcontrole. In deze situatie kan het recht op loondoorbetaling niet worden bepaald, waarna u de loondoorbetaling mag opschorten (op basis van het BW, boek 7, artikel 629). Ook dit kan een besparing opleveren.
B. Verleggen van verzuimkosten
Uw werknemers kunnen bij ziekte recht hebben op een wettelijke uitkering, waardoor u geen of minder loon hoeft door te betalen. Het gaat om uitkeringen vanuit de Ziektewet, de WIA en de Wet arbeid en zorg (Wazo). Daarnaast kunt u op basis van het Burgerlijk Wetboek kosten van loondoorbetaling verhalen op een derde partij als die de arbeidsongeschiktheid van een werknemer heeft veroorzaakt (regres).
U heeft de volgende besparingsmogelijkheden:
1. Vangnetgevallen Ziektewet of de no-riskpolis;
2. Versnelde IVA-uitkering (flexibele keuring);
3. Wazo – zwangerschaps- en bevallingsverlof;
4. Regresgevallen op basis van het Burgerlijk Wetboek.
1. Vangnetgevallen Ziektewet of de no-riskpolis
Het gaat hier om gemiddeld 0,3 procent van alle verzuimmeldingen.
- Een werknemer die ziek wordt door haar zwangerschap of een bevalling heeft recht op een Ziektewetuitkering ter hoogte van haar salaris (tot het maximum dagloon). Let erop dat in deze situatie de uitkeringsaanvraag tijdig plaatsvindt. Arbeidsongeschiktheid door de bevalling moet u wel direct aansluitend op het bevallingsverlof melden bij het UWV. U vraagt dan voor de werknemer uiterlijk drie dagen na de eerste ziektedag de Ziektewetuitkering aan.
- Werknemers met een tijdelijk dienstverband die (nog) ziek zijn als het tijdelijke dienstverband eindigt. Deze werknemers hebben recht op een Ziektewetuitkering van 70 procent van het dagloon vanaf het einde van het dienstverband. Hiervoor moet u uiterlijk op de laatste werkdag van de werknemer aan het UWV doorgeven dat de werknemer ziek is. Doet u dit niet op tijd, dan kan het UWV een boete opleggen.
- Verzuimgevallen waarbij sprake is van een orgaandonatie. Als een werknemer hierdoor arbeidsongeschikt raakt, heeft hij recht op een Ziektewetuitkering van dagloon.
- Arbeidsgehandicapten die binnen vijf jaar na indiensttreding ziek worden. Zij hebben dan maximaal twee jaar recht op een Ziektewetuitkering. Deze ligt in het eerste jaar tussen de 70 procent en 100 procent van het dagloon en is in het tweede jaar 70 procent van het dagloon. U kunt het beste deze categorie twee maanden na ingang van het dienstverband registreren door te vragen of de status van arbeidsgehandicapte op hen van toepassing is. Hierdoor kunt u dan snel zien of er bij ziekte recht bestaat op een Ziektewetuitkering. Vanaf 1 januari 2006 is een nieuwe werknemer na twee maanden dienstverband verplicht om te vertellen of hij tot de categorie arbeidsgehandicapten behoort, als u daarnaar vraagt. De werknemer hoeft u niet in te lichten over de aard en oorzaak van de (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid.
2. Versnelde IVA-uitkering (flexibele keuring)
Deze besparingsmogelijkheid betreft gemiddeld 0,08 procent van alle verzuimmeldingen. Volledig en duurzaam arbeidsongeschikte medewerkers mogen vroegtijdig een WIA-keuring aanvragen. Als het UWV een ernstig zieke werknemer indeelt in de categorie IVA-uitkeringsgerechtigden, kan de uitkering versneld vanaf de dertiende ziekteweek ingaan. Van uw kosten van loondoorbetaling kunt u dan het bedrag van de IVA-uitkering (75 procent van het salaris) aftrekken.
3. Wet arbeid en zorg (Wazo) – zwangerschaps- en bevallingsverlof
Van de werkende vrouwen in de leeftijdscategorie 20-45 jaar heeft ongeveer 7 procent per jaar kans om zwanger te worden. Ze hebben recht op onbetaald zwangerschaps- en bevallingsverlof van minimaal zestien weken. Het gaat meestal om zes weken voor de vermoedelijke bevallingsdatum en tien weken erna.
De werknemer heeft tijdens het verlof recht op een uitkering op basis van de Wazo ter hoogte van 100 procent van haar dagloon. Vaak is in de cao geregeld dat de werkgever het loon gewoon doorbetaalt en het uitkeringsbedrag van het UWV ontvangt. Regel dit laatste op tijd met het UWV, zodat u het geld tijdig en volledig van het UWV ontvangt. Doet u dit niet, dan loopt u mogelijk tegen onnodig kosten op.
4. Regresgevallen
Gemiddeld gaat het om ongeveer 0,5 procent van alle verzuimgevallen. De arbeidsongeschiktheid van de werknemer kan zijn veroorzaakt door een derde partij. U kunt als werkgever dan de kosten van loondoorbetaling en ook de re-integratiekosten (mits redelijk) verhalen op deze partij. Niet alle werkgevers maken van deze mogelijkheid gebruik. Meestal gaat het om verkeersongevallen die een verzuimduur tot gevolg hebben die langer is dan het gemiddelde.
C. Vaststellen en optimaal benutten van belastbaarheid
Duidelijke waarden (‘parameters’) voor het meten van resultaten van uw inspanningen om de verzuimduur en verzuimkosten te verlagen, dragen bij aan een lager verzuim en lagere verzuimkosten. U kunt uw verzuimbeleid met duidelijke ‘verzuimparameters’ namelijk beter sturen. De parameters moeten niet alleen duidelijk zijn qua omschrijving, maar u moet er ook zo precies mogelijk het arbeidsverzuim door ziekte mee kunnen meten. Werknemers worden namelijk vaak als 'ziek' geregistreerd terwijl er wat anders aan de hand is. Dat vervuilt de administratie en daarmee het verzuimpercentage.
Let daarom op de volgende twee situaties. Ten eerste de situatie dat werknemers te lang (administratief) als arbeidsongeschikt geregistreerd staan, terwijl ze al weer werken met loonwaarde. Daarnaast kunnen werknemers als arbeidsongeschikt geregistreerd zijn, terwijl ze al weer mogelijkheden hebben om (deels) te werken. De reden hiervoor is dat er geen passend werk voor ze is.
U doet er goed aan afspraken te maken om deze situaties administratief te scheiden van de situaties waarbij echt sprake is van arbeidsverzuim door ziekte. Zorg hierbij voor duidelijke instructies aan werknemers, leidinggevenden, arbodienst en bedrijfsarts. Dit leidt tot een zuiverder beeld van het échte verzuimpercentage. Verder houdt u uw zicht op het verzuim scherp door een onderscheid te maken tussen arbeidsverzuim, ziekteverlof, betaald
verlof en conflictverlof.
D. Interventies om de verzuimduur te beperken en belastbaarheid te verhogen.
U kunt in uw contract met de arbodienst of individuele bedrijfsarts vastleggen dat de bedrijfsarts uiterlijk in de derde week van het ziekteverlof beoordeelt of er interventies mogelijk zijn. Het gaat daarbij om interventies die de verzuimduur bekorten of belastbaarheid vergroten. Deze interventies zorgen ervoor dat werknemers niet onnodig lang thuis zitten. Bij deze interventies kunt u denken aan:
- Wachtlijstbemiddeling;
- Re-integratie-interventie;
- Algemene interventies zoals een rugadviescentrum, een leefstijltrainingscentrum of een centrum voor snelle behandeling van psychische klachten;
- Beroepsspecifieke behandelingen in geval van bijvoorbeeld kapperseczeem, CANS en latexallergie;
- Conflictbemiddeling bij arbeidsconflicten om de route van ziek thuis zitten te voorkomen.
Als de bedrijfsarts concludeert dat er goede mogelijkheden zijn voor 'snel ingrijpen', dan kunt u of de bedrijfsarts aan de werknemer voorstellen om hiervan gebruik te maken. Uw bedrijf draagt de kosten van de interventie. Hierbij kunt u eerst nagaan of het bedrag van de bespaarde verzuimdagen groter is dan de kosten van de interventie. Is dit niet het geval dan is de interventie financieel gezien geen oplossing. Verder kunt u checken of uw zorgverzekeraar of inkomensverzekeraar (verzuim-, arbeidsongeschiktheids- of pensioenverzekeraar) de kosten van de interventie vergoedt. Let hier ook op bij het afsluiten van een nieuw contract met een verzekeraar.
Hieronder vindt u een toelichting bij een aantal van de hiervoor genoemde interventies.
Wachtlijstbemiddeling
Een snelle behandeling leidt tot een beperking van de verzuimduur doordat de zieke minder lang hoeft te wachten op de behandeling. Daarnaast kan een snelle behandeling zorgen voor een kortere herstelperiode.
Re-integratie-interventie
Een re-integratie-interventie heeft zin als een werknemer vervelende en langdurende klachten heeft. Door de interventie is de medewerker eerder belastbaar. Dit scheelt in de mate van arbeidsongeschiktheid en in de duur van het verzuim.
Snelle mediation bij arbeidsconflicten
Bij een arbeidsconflict kan de werknemer waarschijnlijk binnen korte tijd zijn eigen werk weer uitvoeren. Alleen kan dat misschien niet in het bedrijf of op de afdeling waar het conflict is ontstaan. Als de medewerker toch ziek thuis komt te zitten, neemt de kans op langdurig verzuim toe. Mensen worden dan ook echt ziek en de afstand tot het werk neemt aanzienlijk toe. Demedicaliseren van verzuim door conflicten kan vele besparingen opleveren. Een
protocol arbeidsconflicten kan hier veel aan bijdragen. Hierbij krijgen alle leidinggevenden een instructie waarin staat dat ze bij arbeidsconflicten direct een beroep moeten doen op een conflictbemiddelaar of mediator. Hierdoor kunnen conflicten in een vroeg stadium worden opgelost, waardoor u langdurig verzuim voorkomt. Dit kan een besparing opleveren van 50 tot 70 werkdagen.
Extra besparingsmogelijkheid
De meeste zieke werknemers zijn medisch gezien (enigszins) belastbaar. Als de leidinggevende hier op let, kan uw organisatie van deze arbeidscapaciteit gebruik maken door passend werk voor de deels arbeidsgeschikte werknemer te organiseren. Dit levert u een besparing op omdat de werknemer nu productief is in plaats van dat hij volledige dagen afwezig is met ziekteverlof.
Tip
U kunt jaarlijks een prognose maken van de besparingsmogelijkheden. Zie hiervoor de Besparingswijzer Sociale Zekerheid.