Volgens Mari Martens van FNV Handel zijn er vele werkgevers die nu zelftests aanbieden. Werknemers hoeven het niet te doen, maar laten zich vaak overhalen weet het sectorhoofd van de vakbond. Er wordt dan ingespeeld op hun gemoed door bijvoorbeeld te zeggen dat anders een vergadering niet door kan gaan of dat ze hun collega’s in gevaar brengen.

Bij sommige supermarkten en websupers komt er dwang bij kijken. Martens: “Als je weigert kom je er niet in en als je positief bent, krijg je vervolgens niet uitbetaald.”

Vrijwillig meewerken

Met de zelftests verschuift de verantwoordelijkheid naar de medewerker. Volgens een woordvoerder van vakbond CNV is daar op zich niets mis mee als het maar op vrijwillige basis is. Het advies daarbij is om de tests twee keer per week te laten afnemen. Dwang komt de woordvoerder echter nog niet echt tegen: “In de praktijk werken mensen eraan mee. Als je bijvoorbeeld in de horeca werkt, ben je blij dat je weer aan de slag kunt.”
Ook de AWVN wil niet van dwang spreken. Eerder van stimuleren ofwel dringend adviseren van testen. De overheid heeft immers van werkgevers gevraagd actief mee te werken aan het testbeleid.

Sancties niet toegestaan

Volgens Pascal Besselink van juridisch dienstverlener DAS kun je werknemers niet verplichten een zelftest te ondergaan. Zelftesten is volgens hem niet noodzakelijk voor een veilige en gezonde werkomgeving. Dat kan ook op andere manieren worden bereikt. Pas als het echt niet anders kan, is testen volgens de jurist een optie. Maar dan nog mag iemand weigeren. De werkgever mag je dan de toegang ontzeggen, maar hij mag niet je loon inhouden of ontslaan.
Blijft tot slot de vraag of je als werkgever de uitslag mag zien, mocht iemand inderdaad een zelftest ondergaan. Daarop is het antwoord nee. Je hoeft het testresultaat niet te laten zien en bedrijven mogen testresultaten niet schriftelijk vastleggen of opslaan.

Zie voor alle testmogelijkheden voor op het werk de site Werkgevers Testen van VNO-NCW en MKB Nederland.