De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) bestaat uit de regeling Werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA) en de regeling inkomensvoorziening volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA). De WGA regelt de uitkeringen en re-integratie van deels arbeidsgeschikte werknemers.

 

Duurzaam arbeidsongeschikt

De IVA is bedoeld voor werknemers die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn of die een geringe kans op herstel hebben. Het gaat jaarlijks om een tot twee werknemers per 1000 werknemers. Een werknemer kan tot zijn 65ste aanspraak maken op een IVA-uitkering. Hij of zij moet al die tijd wel volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn. Het recht op een IVA-uitkering eindigt als uit een beoordeling door het UWV blijkt dat de werknemer niet langer volledig en duurzaam arbeidsongeschikt is.

 

Verkorte wachttijd

Als duidelijk is dat een werknemer helaas volledig en duurzaam arbeidsongeschikt is of een geringe kans heeft op herstel, dan kan hij een verzoek indienen voor een verkorte wachttijd voor een IVA-uitkering. Daar moet wel een verklaring van de bedrijfsarts aan toegevoegd zijn. De werknemer hoeft dan geen twee jaar te wachten op een IVA-uitkering.

 

UWV WIA

De verkorte wachttijd duurt minimaal dertien weken. Het UWV neemt niet eerder dan tien weken na de dag waarop de aanvraag is ingediend een beslissing over een kortere wachttijd. De werknemer moet dus voor de minimale wachttijd van dertien weken al na drie weken ziekte de kortere wachttijd hebben aangevraagd vanwege de beslisperiode van het UWV. De verkorte wachttijd duurt maximaal 78 ziekteweken. Door de beslisperiode van tien weken van het UWV kan de werknemer dus uiterlijk tot het moment dat hij of zij 68 weken ziek is een verkorte wachttijd aanvragen.

 

Loondoorbetaling

Als het UWV vervolgens de wachttijd verkort en een IVA-uitkering toekent, blijft uw plicht tot loondoorbetaling wel bestaan tot de termijn van twee jaar ziekte is verstreken. U mag echter het bedrag van de IVA-uitkering die het UWV aan uw werknemer betaalt, van het loon aftrekken. Daarnaast hoeft u geen kosten voor re-integratie en begeleiding te maken.

 

Re-integratieverslag

Een werknemer mag slechts één keer een aanvraag voor verkorting van de wachttijd indienen. Hij of zij hoeft geen re-integratieverslag aan de aanvraag toe te voegen. In het geval van een afwijzing kan hij of zij na twee jaar ziekte een nieuwe aanvraag indienen.

 

Recht op IVA-uitkering

Een werknemer heeft recht op een IVA-uitkering als hij niet meer dan 20 procent van zijn laatstverdiende loon kan verdienen en als duidelijk is dat er geen herstel meer mogelijk is.

De werknemer is dan ‘volledig en duurzaam arbeidsongeschikt’. Duurzaam wil zeggen dat het een medische stabiele of verslechterende medische en arbeidskundige situatie betreft.

 

WGA

Daarnaast hebben volledig arbeidsongeschikten met ‘een geringe kans op herstel’ ook recht op een IVA-uitkering. Het UWV beoordeelt dan de eerste vijf jaar jaarlijks hun situatie. Met een uitvoerige checklist kunnen keuringsartsen bepalen wanneer de kans op herstel gering is. Bij herstel komen volledig arbeidsongeschikten met ‘een geringe kans op herstel’ in de WGA terecht. Als er binnen vijf jaar geen sprake is van herstel op, dan valt de arbeidsongeschikte werknemer voortaan onder het ‘reguliere’ IVA-regime.

 

WIA-maandloon

De hoogte van de IVA-arbeidsongeschiktheidsuitkering is 75 procent van het WIA-maandloon. Het WIA-maandloon is ongeveer gelijk aan het maandloon dat de werknemer eerder verdiende. Voor de uitkering geldt een maximum dagloon. Als het oude dagloon van de werknemer hoger was dan dit maximum dagloon, berekent het UWV de IVA-uitkering met dit maximumbedrag. Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid stelt het maximum dagloon jaarlijks vast op 1 januari en op 1 juli. Het maximum dagloon bedraagt per 1 juli 2009 185,46 euro bruto per dag.

 

Beslissingsautoriteit

De verzekeringsarts en eventueel de arbeidsdeskundige kunnen het recht op een IVA-uitkering niet toekennen. Zij leggen de resultaten van het medische en arbeidskundige onderzoek voor aan een zogeheten beslissingsautoriteit van het UWV, die als enige bevoegd is om een IVA-uitkering toe te kennen. De beslissingsautoriteit bestaat uit één of meer meer aparte functionarissen bij het UWV.

 

Andere situaties waarbij recht op een IVA-uitkering ontstaat

Mocht een werknemer eerst een WGA-uitkering krijgen en later volledig en duurzaam arbeidsongeschikt raken, dan kan hij alsnog aanspraak maken op een IVA-uitkering. Ook als een werknemer minder dan 35 procent arbeidsongeschikt was en binnen vijf jaar door dezelfde oorzaak volledig en duurzaam arbeidsongeschikt wordt, heeft hij recht op een IVA-uitkering.

 

Uitkering van 100 procent

Voor zeer ernstig zieke, hulpbehoevende werknemers die geregeld oppassing en verzorging nodig hebben, bestaat een aanvulling op de IVA-uitkering. Hun IVA-uitkering kan hierdoor maximaal 100 procent van hun vroegere loon bedragen. Voorwaarde is dat zij niet in een inrichting zijn opgenomen waarbij hun ziektekostenverzekering de kosten van het verblijf en verzorging vergoedt.

 

Kans op een IVA-uitkering

Ongeveer 0,60 procent van alle werknemers is na twee ziektejaren nog niet hersteld en vraagt een WIA-beoordeling aan. Bijna de helft van de aanvragers hebben geen recht op een WIA-uitkering. Van de rest van de WIA-beoordeelden valt zo’n 30 procent binnen de categorie ‘volledig en duurzaam arbeidsongeschikt’. Dus de kans dat een werknemer van de IVA gebruik gaat maken is zeer klein, namelijk 0,15 procent. Per 1000 werknemers gaat het om tussen de een en twee werknemers per jaar.

 

Kosten

Volgens schattingen is de gemiddelde duur van een IVA-uitkering 8,5 jaar. De gemiddelde IVA-uitkering bedraagt ongeveer 18000 euro per jaar bij een gemiddeld jaarsalaris van  26000 euro. Dit bedrag wordt niet direct aan u doorbelast omdat de IVA-uitkeringen worden gefinancierd met de basispremie WAO/WIA- die voor iedere werkgever gelijk is. U draagt de eerste twee ziektejaren (met aftrek van de wachttijd) de kosten van het deel van de loondoorbetaling dat overblijft na aftrek van de IVA-uitkering.

 

Tijdens de wachttijd zijn de kosten van de loondoorbetaling nog geheel voor u als werkgever. Hoe korter de wachttijd dus is, hoe lager uw kosten zijn. Zorg daarom dat zodra duidelijk is dat de werknemer volledig arbeidsongeschikt is, de werknemer de aanvraag doet voor verkorting van de wachttijd. Verder heeft u geen re-integratiekosten.

 

Bezwaarschrift

Als het UWV geheel tegen uw verwachting in geen IVA-uitkering toekent maar een WGA-uitkering met de klasse 80-100 procent arbeidsongeschiktheid, dan kunt u bezwaar aantekenen en eventueel in beroep gaan. Dat kan u veel kosten schelen omdat een WGA-uitkering op de werkgever wordt verhaald en een IVA-uitkering niet. Het verschil in kosten kan oplopen tot meer dan 100000 euro per werknemer.

 

Werken met IVA-uitkering

Als iemand een IVA-uitkering heeft, wil dat niet zeggen dat hij of zij helemaal niet meer kan werken. Soms kan hij of zij nog wat werk doen. De inkomsten die zo’n werknemer heeft, brengt het UWV voor 70 procent in mindering op zijn IVA-uitkering. Als het inkomen door werk een jaar lang hoger is dan 20 procent van het oude loon, gaat het UWV de werknemer herbeoordelen.