De belangrijkste problemen: werkdruk en overwerk, kwaliteit van producten en diensten onder druk, en het niet kunnen leveren van producten en diensten. De krapte schaadt dus niet alleen organisaties zelf, maar ook werknemers en consumenten.

Aanbrengpremies en ontwikkelkansen

Werkgevers halen van alles uit de kast om krapte te verminderen. Zo voeren ze financiële maatregelen door als aanbrengpremies en hogere beloningen van nieuwe en bestaande medewerkers. Ook huren ze zzp’ers en uitzendkrachten in om pieken op te vangen en richten ze werkprocessen anders in. Daarnaast zorgen werkgevers voor aantrekkelijk werk door extra ontwikkelkansen te bieden, hybride werken te ondersteunen en een goede werk-privébalans te stimuleren.

Salarisconcurrentie

Dit onderzoek laat zien dat werkgevers bereid zijn meer te betalen om werknemers binnen te halen en behouden. Tegelijkertijd waarschuwen werkgevers voor het ontsporen van de onderlinge salarisconcurrentie. Meer betalen leidt immers niet automatisch tot meer aanbod van mensen en veroorzaakt bovendien scheve beloningsverhoudingen binnen bedrijven en sectoren.

Het volgende grote arbeidsmarktvraagstuk

AWVN onderstreept daarom dat we buiten de gebaande paden moeten denken om de personeelstekorten te verminderen. Zeker nu we weten dat door voortgaande vergrijzing en grote maatschappelijke opgaven als de klimaattransitie de krapte aanblijft.

• Meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk krijgen en houden;
• Inzetten op stage- en traineeplekken om het talent van de toekomst te ontwikkelen;
• Meer uren werken actiever aanbieden en aantrekkelijker maken;
• Werkdruk verlagen, o.a. door roosteraanpassingen en een goede werk-privébalans.

Werkgevers kunnen zelf veel doen, maar alleen kunnen ze het niet. Ook in het overleg met werknemers, vakbonden en de OR zal ruimte moeten zijn om hierover afspraken te maken.

Randvoorwaarden nog niet op orde

De bal ligt niet alleen bij werkgevers en werknemers. De randvoorwaarden waarbinnen de arbeidsmarkt functioneert zijn nog niet op orde aldus de werkgeversbond. Zij adviseren de volgende twee punten om op korte termijn beter bestand te zijn tegen krapte:

• Verlaag drempels om beroepen uit te oefenen waar hoge toegangseisen voor zij-instromers gelden of waar mensen met buitenlandse diploma’s niet toegelaten worden.
• Vereenvoudig regels en instrumenten om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan te nemen en te ondersteunen.

Bovendien moeten voor de langere termijn een aantal knelpunten worden opgelost:

• (Meer) werken loont nog onvoldoende, door de hoge lasten op arbeid en door de complexe toeslagen, waardoor mensen te weinig reden zien om (meer) te gaan werken.
• De mismatch tussen vraag en aanbod is hardnekkig. Vooral schoolverlaters met een beroepsopleiding beschikken nog niet altijd over de benodigde vaardigheden.
• De afstemming van publieke voorzieningen op een arbeidsmarkt waarin meer uren werken gewoon is, bijvoorbeeld door de kinderopvang toegankelijker te maken.
• Het ontbreken van een infrastructuur voor leren, ontwikkelen en van-werk-naar-werk, waardoor de overstap van overschot- naar krapteberoepen nog te lastig is.