Wanneer een vrouw vermoedt minder betaald te krijgen dan haar mannelijke collega, dan moet zij dat in Nederland zelf aankaarten. De omgekeerde wereld, vinden ze in IJsland, waar de bewijslast van gelijke beloning bij de werkgever ligt. Ook in Den Haag gaan steeds meer geluiden op voor dit IJslandse model, de PvdA diende er afgelopen februari nog een wetsvoorstel voor in. Vooruitlopend op eventuele wetgeving komt Erasmus Q-Intelligence (EQI), onderdeel van de Erasmus Universiteit in Rotterdam, met een certificering voor bedrijven die gedegen loonkloofonderzoek laten doen.

Appels en peren

“Op het oog is een loonkloof namelijk niet makkelijk te zien”, legt data scientist dr. Koen Bel uit. “Veel organisaties gaan ervan uit dat hun medewerkers met dezelfde functie een gelijkwaardig salaris ontvangen. Kwantitatief onderzoek kan aantonen of dit daadwerkelijk zo is. Dat kan met geanonimiseerde data. We hebben alleen salaris, fte, aantal dienstjaren en functieschaal nodig. Je moet natuurlijk wel parttimers met parttimers vergelijken en directeuren met directeuren.”

EQI heeft jaren ervaring in het doen van onderzoek naar de loonkloof. “Zo heeft ons onderzoek bij pensioenuitvoerder APG in 2019 ertoe geleid dat 125 vrouwen een loonsverhoging kregen en is het bedrijf de oorzaak van de loonkloof gaan aanpakken”, zegt Bel. “Organisaties doen dit namelijk niet bewust, maar ergens in een loopbaan ontstaat het verschil. Dat kan variëren van een lager startsalaris of minder snel doorgroeien tot minder mogelijkheden hebben om een netwerk op te bouwen. Gelukkig willen steeds meer organisaties dit net als APG aanpakken.”

Excellence, progress, awareness

Organisaties die vanaf mei 2021 een loonkloofonderzoek laten uitvoeren door EQI ontvangen de certificering ‘Gelijke beloning voor man en vrouw’. Die certificering kent drie gradaties. “Als er geen significant verschil aangetoond wordt, hoort daar het stempel Excellence bij”, zegt Bel. “Als er een loonkloof is gevonden die kleiner is dan vijf procent – dat is nog steeds minder dan het Nederlandse gemiddelde – dan komt er Progress op het certificaat te staan. Bij een grotere loonkloof krijgt het certificaat het stempel Awareness. Zolang het niet wettelijk verplicht is onderzoek naar de loonkloof te doen, ben je als bedrijf hoe dan ook goed bezig als je zelf het initiatief voor dit onderzoek neemt.”

De certificering is dan ook meer een tussentijdsrapport dan een diploma voor aan de muur. Er worden aanbevelingen gedaan en er komt een jaarlijkse herwaardering. Bel: “Zo kunnen bedrijven doorlopend monitoren of de loonkloof al gedicht is.”