Eerst wat cijfers:

• Werkzame beroepsbevolking in Nederland ruim 9,5 miljoen
• Verzuim ligt rond de 5%, wat betekent dat van elke duizend te werken dagen er 50 worden verzuimd.
• Op jaarbasis zijn ruim 140.000 werknemers langer dan 42 weken ziek. Ongeveer de helft hiervan blijft de volledige twee jaar ziek en doet een WIA-aanvraag.

Om deze werknemers actief te monitoren en te begeleiden bij ziekte zijn er ongeveer 1.700 bedrijfsartsen beschikbaar in Nederland. Dit aantal zal de komende jaren dalen. Kortom: veel te weinig capaciteit voor de uitvoering van alleen al de Poortwachter verplichtingen per zieke werknemer. En dan hebben we het nog niet over de preventieve rol die een bedrijfsarts zou moeten oppakken.

‘Met taakdelegatie kan de verzuimoorzaak snel achterhaald worden en al vanaf het eerste moment gestart worden met een effectieve re-integratiebegeleiding’

Rol bedrijfsarts

De titel bedrijfsarts is wettelijk voorbehouden aan BIG-geregistreerde geneeskundig specialisten die na hun opleiding tot basisarts speciaal zijn opgeleid op het gebied van arbeid en gezondheid. De BIG-registratie geeft duidelijkheid over de bevoegdheden en de deskundigheid van de bedrijfsarts.

Takenpakket bedrijfsarts

Werkgevers zijn verplicht om samen te werken met een bedrijfsarts. Dit is opgenomen in de Arbeidsomstandighedenwet. De bedrijfsarts moet worden ingeschakeld bij de verzuimbegeleiding en re-integratie van zieke werknemers. Ook mag een werknemer preventief langsgaan op een open spreekuur van de bedrijfsarts als er geen sprake is van gezondheidsklachten of uitval, maar de werknemer wel vragen heeft over de gezondheid in relatie tot het werk.

Daarnaast moet de bedrijfsarts worden ingeschakeld bij aanstellingskeuringen en bij het uitvoeren van een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO). Dit onderzoek richt zich op het voorkomen van de risico’s voor de veiligheid en gezondheid die werken met zich meebrengt.

Tekort bedrijfsartsen

Het tekort aan bedrijfsartsen in Nederland blijft oplopen, mede omdat een grote groep van de huidige artsen binnen enkele jaren de pensioengerechtigde leeftijd zal bereiken.

Er is dus een forse toename nodig van het aantal artsen in opleiding tot bedrijfsarts. Dit lijkt vooralsnog niet waarschijnlijk: Er zijn onvoldoende opleiders beschikbaar om te artsen op te leiden en er zijn onvoldoende opleidingsplekken.Daarnaast heeft sociale geneeskunde vaak niet de voorkeur bij afgestudeerde basisartsen vanwege onbekendheid, maar ook toekomstperspectieven, arbeidsvoorwaarden en het takenpakket spelen een rol.

Alternatieven voor de bedrijfsarts: taakgedelegeerden

Rekening houdend met het oplopende tekort aan bedrijfsartsen is het belangrijk om arbeidsongeschikte werknemers de juiste begeleiding te kunnen blijven bieden tijdens de re-integratie. Daarom wordt er bij Obra (arbodienst van Robidus) gewerkt met taakdelegatie.

Bij taakdelegatie werkt de bedrijfsarts samen met andere functionarissen. De specialisten waar de bedrijfsarts mee samenwerkt voeren daarbij taken van de bedrijfsarts uit. De werkzaamheden worden onder toezicht en instructie uitgevoerd, waarbij de (eind)verantwoordelijkheid altijd bij de bedrijfsarts blijft liggen.

Verder mag de taakgedelegeerde alleen beschikken over gegevens over de gezondheid van de zieke werknemer die voor de uitvoering van de betreffende taak strikt noodzakelijk zijn. In de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (BIG) is vastgelegd onder welke voorwaarden er gewerkt mag worden onder taakdelegatie. Denk hierbij aan vereisten van bekwaamheid van degene aan wie een taak gedelegeerd wordt, vastleggen van protocollen en aan toezicht door bedrijfsarts.

Welke taken mogen gedelegeerd worden?

In de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (BIG) is vastgelegd onder welke voorwaarden er gewerkt mag worden onder taakdelegatie. Denk hierbij aan vereisten van bekwaamheid van degene aan wie een taak gedelegeerd wordt, vastleggen van protocollen en aan toezicht door bedrijfsarts.

In de regelgeving is vastgelegd welke taken de bedrijfsarts mag delegeren. Voorbeelden hiervan zijn:

• de probleemanalyse bespreken met werkgever en verzuimende werknemer;
• een terugkoppeling voor werkgever en verzuimende werknemer opstellen;
• bepalen of en wanneer er een vervolgafspraak nodig is;
• een aantal preventieve taken zoals het voeren van overleg met de ondernemingsraad.

Overigens worden alle taken uitgevoerd onder supervisie en verantwoordelijkheid van de bedrijfsarts. Omdat de arts zelf niet alles hoeft uit te voeren, kan er sneller geschakeld worden met de zieke werknemer, wat de re-integratie bevordert.

Wat moet de bedrijfsarts zelf blijven doen?

Bepaalde taken blijven altijd bij de bedrijfsarts horen en komen niet in aanmerking voor taakdelegatie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan vastleggen van medische feiten en bevindingen in het bedrijfsgeneeskundig dossier, geven van een eindoordeel over de belastbaarheid, geven van een prognose over de beperkingen en opstellen van een actueel oordeel.