Dat een werkplek ook een plek is om jezelf te ontwikkelen, is niet altijd vanzelfsprekend. Het is nodig om leren en ontwikkelen voortdurend onder de aandacht te houden. En het kost tijd. Dat schrijft Miranda Snoeren, lector Professionele Werkplaatsen bij Fontys Hogescholen. Ze deed onderzoek naar werken, leren en ontwikkelen in de verpleeghuissector dat gepubliceerd is op Tijdschrift voor HRM.

De arbeidsmarkt staat onder druk, zeker binnen de zorgsector. Leren en ontwikkelen vindt bij voorkeur tijdens het werk plaats. Vanwege personeelstekorten zijn immers alle medewerkers op de werkplek nodig. Daarnaast zijn zorgprofessionals vaak praktisch opgeleid en lijken ze de voorkeur te geven aan het integreren van leren en ontwikkelen in hun dagelijkse werk. Ze hebben een voorkeur voor niet-opgelegde en informele manieren van leren. En dat is vaak precies het tegenovergestelde van wat organisaties doen. Daar voeren formele manieren van leren vaak de bovenhand. Bijvoorbeeld in de vorm van (verplichte) trainingen. Leren en ontwikkelen lijkt vaak gestuurd te worden door managers en HR-functionarissen.

Directe en authentieke (leer)ervaringen en reflectie

Snoeren schreef samen met Marja Legius, Ingeborg Wolters, Meriam Janssen het artikel Actieonderzoek als vehicle voor werken, leren en ontwikkelen in de verpleeghuissector. Daarin adviseert ze om informeel leren en ontwikkelen in te bedden in de organisatie. Het is daarbij belangrijk om directe en authentieke (leer)ervaringen en reflectie te realiseren. Dergelijke ervaringen worden als indringend ervaren en lijken daarmee het meest krachtig voor leren en ontwikkelen.

Denken over eigen handelen

Ook is het goed om verschillende disciplines, kennis en expertise te gebruiken zo schrijft Snoeren. Horen en bespreken van verschillende manieren waarop collega’s en cliënten een situatie zien en beleven, stimuleert het denken over het eigen handelen. Ook geeft het suggesties dat zaken op een andere manier aangepakt kunnen worden. Dat geldt ook voor het horen (of stellen) van kritische vragen door studenten of professionals. Het kan zorgen voor aanpassingen van het handelen, zoals het met meer aandacht luisteren naar cliënten.

Beperkende regels, routines en structuren doorbreken

Om structuren te doorbreken en tot grote veranderingen te komen is het daarnaast belangrijk beperkende regels, routines en structuren te doorbreken aldus Snoeren.  Iedere organisatie werkt met regels en structuren die richting geven aan het handelen: de systeemwereld. Deze wereld staat vaak op gespannen voet met het directe contact tussen professionals en cliënten. Oplossingen voor deze problemen worden vaak bedacht vanuit de systeemwereld. Maar voor de HR-professional ligt hier een mooie taak om te laten zien dat het anders kan, bijvoorbeeld door professionals te vragen wat ze nodig hebben om hun werk te kunnen doen.

Participatief actieonderzoek

Op basis van de onderzoeksresultaten heeft Snoeren een aantal aanbevelingen voor de HR-praktijk. Ze pleit bijvoorbeeld voor het gezamenlijk maken van plannen om leren in de praktijk in te bedden en voor het stimuleren van reflectie, wat onder meer kan leiden tot bewustwording en een alternatief handelingsrepertoire.

Download hier het onderzoek en de 7 tips voor HR-professionals.