Technologische ontwikkelingen dagen mkb-bedrijven uit om (werk)processen continu te verbeteren en structureel te innoveren. Dat vraagt ook om medewerkers die zichzelf continu ontwikkelen, schrijven Joost van der Weide, Luuk Collou, Stijn Visschedijk, Menno Vos en Stephan Corporaal. Aandacht voor een Leven Lang Ontwikkelen (LLO) heeft de potentie om de productiviteit en het innovatievermogen van een bedrijf te verbeteren. Voor de individuele medewerker draagt het bij aan de eigen duurzame inzetbaarheid.

80% vindt extra scholing niet nodig

Maar de realiteit is dat veel mensen zich niet ontwikkelen in hun baan. Meer dan 80% van de medewerkers denkt dat er geen extra scholing nodig is om het huidige werk goed te blijven doen. Het is maar de vraag of hiermee op termijn voldoende wordt voorzien in de behoefte aan nieuwe skills. Vooral in het mkb wordt de urgentie van LLO onvoldoende gevoeld. De tijd die besteed wordt aan leren en ontwikkelen is in het mkb veel minder dan in grotere bedrijven.

Zes bouwstenen voor een leercultuur

In het onderzoek geven de auteurs zes bouwstenen die nodig zijn om een leercultuur te ontwikkelen. Zo moet er bijvoorbeeld ruimte en veiligheid zijn om te ontwikkelen, of moet het leiderschap en de organisatie gericht zijn op ontwikkeling. Daarnaast laten de auteurs zien op welke manier directie, leidinggevenden, HR-professionals en medewerkers de bouwstenen ervaren en vormgeven in de praktijk.

De 6 bouwstenen (en hun belangrijkste kenmerken)

1. Inhoud van werk

Taakautonomie, taakcomplexiteit, taakvariëteit en uitdaging in taken

2. Ruimte en veiligheid om te ontwikkelen

Onderling vertrouwen, fouten mogen maken, experimenteerruimte

3. Samenwerken en teamontwikkeling

Teamontwikkeling, kennisuitwisseling, samenwerken in diverse teams met andere disciplines

4. Leiderschap gericht op ontwikkeling

Visie op leren uitdragen, rolmodel en eigenaarschap stimuleren

5. Organisatie-inrichting gericht op ontwikkeling

Ondersteunende structuren en systemen gericht op ‘continu verbeteren’ en het vastleggen van leerervaringen, beoordelings- en beloningsstructuur voor ontwikkelinitiatieven, periodieke evaluatiemomenten en opleidingsbudget

6. Organisatie verbinden met de externe omgeving

(Proactief) kennis opnemen van ontwikkelingen in de maatschappij en markt, co-creatie met klanten en leveranciers

Adviezen voor een integrale leercultuur

1. Kies een integrale benadering

Belangrijk is dat de bouwstenen in samenhang worden gezien. Als dat gebeurt, versterken ze elkaar. De onderzoekers zien dat in veel bedrijven verschillende bouwstenen wel aanwezig zijn, maar dat de samenhang ontbreekt. Op het gebied van invulling en onderlinge afstemming van deze bouwstenen is dus nog winst te behalen. Wanneer op integrale wijze wordt gebouwd aan een leercultuur ontstaat een werkomgeving waarin medewerkers en leidinggevenden niet afwachten wat er ontwikkeld moet worden, maar initiatief nemen en meedenken over wat beter kan.

2. Leer (ook) samen

Ook is het belangrijk dat leren niet alleen op individueel niveau plaatsvindt in het bedrijf, maar ook structureel vorm krijgt in teams of in andere samenwerkingsverbanden waarin medewerkers complexe vraagstukken samen oplossen. De relatief kleine omvang van veel van de mkb-bedrijven biedt mogelijkheden om deze uitwisseling door de hele organisatie te laten plaatsvinden.

3. Versterk met elkaar de leercultuur

Een cultuur waarin leren centraal staat geef je samen vorm. Zo is de rol van de directie of leidinggevenden, in samenwerking met HR-professionals, enorm belangrijk in het uitdragen van de bedrijfsstrategie en in de wijze waarop het ontwikkelen van medewerkers vorm krijgt. Daarnaast hebben ze een belangrijke taak om een (psychologische) veilige werkomgeving te creëren, zodat medewerkers durven te experimenteren en/of fouten durven te maken.

4. HR-professional: pak je rol

Leren en ontwikkelen wordt nog te vaak als een bijproduct gezien. HR-professionals kunnen hier wat tegen doen door proactief op te treden en ‘development’ als leidend en prominent aspect in het mkb-bedrijf te positioneren. Daarmee krijgen de HR-professionals ook meer de strategische positie in de mkb-bedrijven die ze verdienen.

Download hier het artikel ‘Bouwstenen van een integrale leercultuur’

Auteurs zijn Joost van der Weide en Menno Vos (Hogeschool Windesheim, respectievelijk associate lector Sociale Innovatie en lector Leven Lang Ontwikkelen) en Luuk Collou, Stijn Visschedijk en Stephen Corporaal (Hogeschool Saxion, respectievelijk associate lector human resource management, onderzoeker human capital en lector human capital). In het artikel gaan zij in op hoe de zes bouwstenen worden ingezet en ervaren in het mkb aan de hand van een kwalitatieve studie met 36 interviews in 10 mkb-bedrijven.