Een werknemer heeft recht op vakantie; minimaal vier keer het aantal dagen van een werkweek mag hij vrij nemen met doorbetaling van zijn loon. Bij een volledige baan is dat 20 (4x5) dagen per jaar. Dit minimum aantal dagen zijn de wettelijke vakantiedagen. Veel werknemers kunnen meer dagen vakantie opnemen dan dit wettelijke minimum. De dagen die zij op basis van hun cao of arbeidscontract meer vrij mogen nemen, worden de bovenwettelijke vakantiedagen genoemd. Een full-timer met 25 vakantiedagen heeft dus 20 wettelijke en 5 bovenwettelijke vakantiedagen. Dit betekent niet dat wanneer hij in dienst treedt, hij deze dagen direct kan opnemen. Naar rato van het aantal gewerkte weken worden deze vakantiedagen opgebouwd. De werknemer kan wel in overleg met zijn werkgever een voorschot opnemen.

 

Twee weken of tweemaal één week
Verder heeft een werknemer het recht om een aaneengesloten periode van minimaal twee weken of tweemaal één week vakantie op te nemen. Dit geldt ook wanneer een werknemer niet een vol jaar heeft gewerkt, maar bijvoorbeeld een tijdelijk contract heeft van vijf maanden. Het opgebouwde vakantietegoed moet hiervoor dan wel toereikend zijn.

 

>> Blijf voortaan op de hoogte van het laatste HR-nieuws en meld u aan voor de e-mailnieuwsbrief HRpraktijk Signaal

  

De wens van de werknemer
Voor zover de vakantiedagen niet vastliggen in de cao of in het arbeidscontract, is het uitgangspunt dat de werkgever de vakantie vaststelt overeenkomstig de wens van de werknemer. Een werkgever mag de vakantiedag of -periode alleen weigeren als deze grote problemen voor het bedrijf oplevert. De werkgever moet zijn werknemer binnen twee weken na de vakantieaanvraag schriftelijk op de hoogte brengen van zijn bezwaar. Daarbij moet hij ook de reden van de afwijzing opgeven. In dat geval moet er wel een mogelijkheid zijn om een andere aaneengesloten periode van twee weken of tweemaal één week vakantie op te nemen.

 

Kosten
Als de vakantie eenmaal vastligt, kan de werkgever alleen hierop terugkomen als hij hiervoor ‘gewichtige redenen’ heeft en dan nog zal hij eerst overleg moeten plegen met zijn werknemer. Als de vakantie in zo’n geval moet worden verzet, draait de werkgever op voor de kosten die de werknemer door het verplaatsen van de vakantie maakt.  De werknemer is op zijn beurt verplicht deze kosten zo veel mogelijk te beperken, maar kan geen verwijt worden gemaakt als hij geen annuleringsverzekering heeft afgesloten (voor zover deze überhaupt de reden van annuleren dekt). 

 

Let op
Wanneer de werknemer zijn vakantiewensen aan zijn werkgever heeft doorgegeven, heeft de werkgever twee weken de tijd om eventuele bezwaren kenbaar te maken. Doet hij dit niet, dan ligt de vakantie vast. Dit geldt voor de wettelijke vakantiedagen. Voor de bovenwettelijke dagen kan een andere termijn gelden, maar alleen als dit van tevoren schriftelijk is vastgelegd. 

 

Ziekte
Wanneer een werknemer ziek is of zwangerschapsverlof heeft, gaat de opbouw van vakantiedagen gewoon door. De opbouw bij langdurige ziekte is echter wel begrensd; deze vindt plaats over de laatste zes maanden. Als een werknemer in een jaar bijvoorbeeld van april tot en met november ziek is, dan heeft hij vakantie opgebouwd over de maanden januari t/m maart en juni t/m december. Is een werknemer gedeeltelijk hersteld en begint hij bijvoorbeeld alleen de ochtenden weer te werken, dan bouwt hij alleen vakantiedagen op over de ochtenden.

 

Ziek tijdens vakantie
Als de werknemer tijdens zijn vakantie ziek wordt, dan doet hij er verstandig aan om zich direct ziek te melden. In principe volgt dan de procedure die ook bij een gewone ziekmelding wordt gevolgd. Deze dagen moeten als ziektedagen worden aangemerkt en dus niet als vakantiedagen. Over deze dagen houdt de werknemer dus aanspraak op vakantie. Soms is er echter in het arbeidscontract of cao afgesproken dat deze dagen wél ten koste gaan van de aanspraak op vakantie. In dat geval mag u een vakantiedag afboeken van het tegoed van de werknemer. Ook wanneer de werknemer vooraf geen vakantie heeft genomen, maar wegens ziekte niet op zijn werk kan verschijnen, kan in de arbeidsovereenkomst zijn bepaald dat u deze dagen van het vakantietegoed mag aftrekken. Deze afspraken kunnen echter alleen gemaakt worden voor de bovenwettelijke vakantiedagen. De wettelijke vakantiedagen kunnen nooit met ziektedagen worden verrekend. Let er ook op dat als dergelijke afspraken met de werknemer zijn gemaakt, deze niet in strijd zijn met de cao.

 

Uitbetalen Wettelijke vakantiedagen die aan het eind van het jaar over zijn, mogen niet worden uitgekeerd in geld. De bovenwettelijke dagen mogen alleen worden uitbetaald als dat uitdrukkelijk in de schriftelijke arbeidsovereenkomst of cao is geregeld. Daarnaast moet de medewerker met afkoop van de vakantierechten instemmen.

 

Tip
Hoe kom je erachter of de resterende vakantiedagen wettelijke of bovenwettelijke vakantiedagen zijn? In principe worden eerst de wettelijke dagen opgenomen en vervolgens de extra dagen. Maar als er vakantiedagen van voorgaande jaren over zijn, worden deze als eerste opgenomen.

 

>> Blijf voortaan op de hoogte van het laatste HR-nieuws en meld u aan voor de e-mailnieuwsbrief HRpraktijk Signaal

  

ATV en feestdagen
Naast vakantiedagen, die bedoeld zijn voor ontspanning en herstel, hebben sommige werknemers ATV-dagen. Deze zijn in de jaren 80 ingevoerd met de bedoeling meer werkgelegenheid te creëren. Omdat ze van oorsprong een ander doel hebben dan vakantiedagen, is het niet vreemd dat hiervoor ook andere regels gelden. Of ATV-dagen uitbetaald kunnen worden en of ze meegenomen mogen worden naar het volgend jaar is afhankelijk van de betreffende cao. Ook nationale feestdagen en algemeen erkende feestdagen zijn niet hetzelfde als vakantiedagen. In de cao of het arbeidscontract staat of er op die dagen gewerkt moet worden. Afhankelijk van deze afspraken zult u wel of geen vakantiedag moeten afboeken wanneer een medewerker vrij heeft of vrij neemt op zo’n dag.

 

Einde dienstverband
Bij het einde van een dienstverband worden alle vakantiedagen uitbetaald die niet zijn opgenomen. Het laatstverdiende loon vormt de basis van deze uitbetaling. Hieronder wordt het overeengekomen loon verstaan, inclusief vakantiegeld en andere eventuele vergoedingen die zijn inbegrepen bij het loon. Als een werknemer van baan verandert, kan hij de afgekochte vakantiedagen opnemen bij zijn nieuwe werkgever, maar hij heeft dan uiteraard geen recht meer op loon tijdens deze dagen; hiervoor heeft zijn vorige werkgever al zorg gedragen. 

Let op
Maakt een werknemer niet al zijn vakantiedagen op, dan kan hij deze dagen meenemen naar het jaar daarop. Cao’s of bedrijfsreglementen bevatten vaak een bepaling waarin het meenemen van vakantiedagen naar een volgend jaar wordt verboden of ingeperkt. Zo’n bepaling is echter niet geldig. In de wet staat dat vakantiedagen verjaren na verloop van vijf jaar na de laatste dag van het kalenderjaar waarin de aanspraak is ontstaan. Hiervan kan niet worden afgeweken.