De introductie van AI biedt enorme kansen om de medewerkersbeleving en waardecreatie van een organisatie te vergroten. Voorwaarde is dat AI gestructureerd wordt geïntroduceerd met oog voor techniek, organisatie en gedrag. Door de onderstaande vier vragen te adresseren, kan HR zich voorbereiden op een AI-gedreven organisatie.

Vraag 1: Welke impact heeft AI op het werk en onze mensen?

Met de introductie van AI verandert de manier waarop mensen werken. Een deel van de werkzaamheden verdwijnt, een deel verandert en er ontstaan nieuwe werkzaamheden. Het is belangrijk dat iedere organisatie in kaart brengt [1] welke activiteiten door AI worden beïnvloed, [2] of deze impact op de korte, midden- of lange termijn te verwachten is, [3] wat de introductie van AI met de personeelsbezetting doet, en [4] welke vaardigheden medewerkers en leiders moeten ontwikkelen om met AI om te gaan. De introductie van AI triggert eigenlijk een specifiek, maar ouderwets strategisch personeelsplanningsvraagstuk. HR faciliteert dit planningsvraagstuk, levert input op sommige deelvragen en geeft invulling aan de eigen HR-functie.

Vraag 2: Hoe stellen we ons leiderschap in staat om te leiden in een AI-gedreven organisatie?

Nieuwe tools introduceren zonder gedragsverandering is zelden succesvol. Dit geldt waarschijnlijk ook voor AI-toepassingen. Elke organisatie heeft een visie nodig op wat zij van leiders en medewerkers verwacht omtrent AI. Bij Highberg denken we dat leiders [1] AI-use-cases moeten identificeren en articuleren naar techneuten, [2] het goede voorbeeld moeten geven in het gebruik van AI, en [3] hun mensen moeten begeleiden in de adoptie van AI.

Vraag 3: Hoe stellen we onze medewerkers in staat om AI te omarmen?

De introductie van AI veroorzaakt veel veranderingen, wat tot onrust onder medewerkers kan leiden. Deze onrust kan voortkomen uit enthousiasme over ontwikkelmogelijkheden, maar ook uit angst voor het onbekende of baanzekerheid. Op basis van ervaringen bij organisaties die succesvol zijn overgestapt naar een datagedreven aanpak, weten we dat aandacht voor gedragsverandering onder leiders en medewerkers essentieel is. Daarom heeft elke HR-afdeling een veranderplan nodig om de introductie van AI te begeleiden. Dit plan adresseert vragen zoals: Zijn medewerkers voldoende geïnformeerd over wat AI is? Hoe staan ze tegenover AI? Voelen ze zich uitgerust om met AI te werken? Welke mogelijkheden worden geboden om AI-vaardigheden te leren? Hoe begeleiden we medewerkers naar ander werk als hun huidige werk ophoudt te bestaan door AI? Door deze vragen te beantwoorden, vergroot je de kans op adoptie van AI en daarmee op waardecreatie door AI.

Vraag 4: Voldoen we aan de wetgeving omtrent AI?

Veel organisaties gebruiken al AI in HR zonder het te beseffen, of zullen dit op korte termijn doen. De Europese Unie heeft dit voorzien en de AI-Act aangenomen om de introductie van AI in goede banen te leiden. Ook is er al een wet ingevoerd om de privacy van medewerkers te waarborgen (GDPR). HR brengt in kaart of en waar AI in haar processen wordt gebruikt. Per AI-use-case voert HR één of meerdere risico-assessments uit. Afhankelijk van de assessment vult HR vervolgvereisten in. Bij hoogrisico-AI-toepassingen komt bijvoorbeeld een ethische afweging om de hoek kijken.