Sociaal isolement door coronavirus
Vanaf vandaag werken de meeste Nederlanders verplicht thuis. Voor veel gezinnen betekent dit een periode van samen zijn, maar ben je alleen dan zijn de dagen stil. De sociale functie van werk wordt nog te vaak onderschat, en vandaag is een belangrijk moment om hiervoor bewustzijn te creëren.
De zelfbeschikkingstheorie stelt dat de mens drie aangeboren psychologische basisbehoeften heeft. Deze basisbehoeften zijn autonomie, verbondenheid en competentie. Autonomie gaat hier specifiek over de ervaring dat men onafhankelijk is en een vrije keuze kan maken. Verbondenheid betreft het verlangen naar interactie, verbinding, het voor elkaar zorgen, en de ervaring ergens bij te horen. Competentie is tot slot de ervaring dat men succesvol een resultaat heeft weten te bereiken.
Bij uitstek door werk kunnen mensen al deze behoeften voldoen. Steeds vaker kunnen werknemers zelf invulling geven aan hoe en waar ze hun taken uitvoeren, werken ze met collega’s in teams of op een afdeling, en ontvangen ze feedback en loon in ruil voor hun inspanningen. Dit is voor de meeste mensen vanzelfsprekend, maar het is belangrijk om te beseffen dat dit de basis legt voor ons psychisch welzijn.
In tijden van sociaal isolement
De komende dagen zal voor veel mensen echter duidelijk worden welke invloed het werk op hun mentale gezondheid heeft. Het verplichte karakter van het thuis werken vermindert de ervaring van autonomie, de sociale verbondenheid neemt af doordat we elkaar niet meer spontaan tegenkomen bij het koffiezetapparaat, en ook het gevoel van competentie vermindert doordat we minder zicht hebben op hoe de ander ons werk ontvangt.
Laat dit daarom een moment zijn om stil te staan bij iedereen die geen werk heeft. Denk daarbij ook aan alle mensen die onder de participatiewet vallen, en al jaren op zoek zijn naar werk. Voor hen is het veelal bijna onmogelijk om aan alle basisbehoeften te voldoen. Ze zijn vaak afhankelijk van welzijnsinstanties waardoor ze minder autonomie ervaren, ze leven steeds vaker in een sociaal isolement in onze individualistische samenleving, en door hun beperking is het voor hen extra uitdagend om aan de behoefte aan competenties te voldoen. Met name voor deze mensen zou werk een uitkomst bieden.
Hoe het coronavirus de toekomst verandert
Na deze onzekere periode zullen bezuinigingen onvermijdelijk zijn. Het is echter van maatschappelijk belang de sociale functie van het werk ook in tijden van crisis niet te vergeten. Organisaties kunnen hier rekening mee houden door bijvoorbeeld met behulp van arbeidsduurverkorting het aantal ontslagen zoveel mogelijk te beperken. Daarnaast kunnen arbeidskosten verlaagd worden door gebruik te maken van loonkostenvoordeel. Het belangrijkste is echter dat onze gedeelde ervaring van verplicht sociaal isolement ons bewust maakt van wat het betekent om een afstand tot de arbeidsmarkt te hebben.
