Vroegtijdig herkennen van stressfactoren bij medewerkers: waar op te letten?

Ken het verschil tussen gezonde en chronische stress

Hidde: “Gezonde stress is op zichzelf niet schadelijk en kan er juist voor zorgen dat medewerkers beter presteren. Ervaren medewerkers echter te lang, te veel en te intense stress dan is er sprake van chronische stress. Dit is ongezonde stress die kan leiden tot gezondheidsproblemen, zoals hartziekten, diabetes, depressie en angststoornissen. En dus tot uitval van medewerkers.”

Chronische stress heeft verschillende oorzaken en werkdruk is daar een van. Denk aan te veel werk hebben, te hoge taakeisen en/of te weinig autonomie (mogelijkheden om zelf je werk te regelen). Maar ook situaties in de privésfeer kunnen stress veroorzaken. Een scheiding, financiële problemen, een zieke ouder of partner waar je voor moet zorgen, het zijn allemaal situaties die voor extra druk en spanning kunnen zorgen, ook op het werk.

Als de medewerker onvoldoende mogelijkheden heeft om te herstellen van stress, op het werk of privé, raakt de balans tussen belasting en belastbaarheid verstoord. Zo kan het dat privéproblemen hun weerslag krijgen op prestaties op het werk en andersom. Het is vaak door een combinatie van factoren dat een medewerker uitvalt. Zowel thuis als op het werk ontstaan problemen, waardoor er geen mogelijkheid is om weer op te laden.

Herken de signalen en symptomen

“Medewerkers die langere tijd last van stress hebben, kunnen allerlei lichamelijke en psychische klachten krijgen. Voordat ze daadwerkelijk uitvallen, zijn er al verschillende signalen die erop kunnen duiden dat er mogelijk iets speelt. Ze zitten niet meer lekker in hun vel, zijn minder productief is, maken meer fouten, komen vaker te laat of melden zich vaker kort ziek.” aldus Hidde.

“Naast fysieke en psychische klachten, gaan mensen met stress afwijkend gedrag vertonen. Het gaat er niet om dat ze een keer uit hun slof schieten, of zich even terugtrekken, maar als dit herhaaldelijk en steeds vaker gebeurt, is er wel wat aan de hand. Bovendien gaat het om gedrag dat niet past bij wat je normaal gesproken van die persoon gewend bent. Voor leidinggevenden moet dit een waarschuwing zijn: hier kan iets spelen dat duidt op stress en overbelasting.”

Ga vroegtijdig het gesprek aan

Verder noemt Hidde dat het belangrijk is dat leidinggevenden die weten wat de symptomen van stress zijn en alert zijn op de veranderingen in het gedrag die daarbij kunnen voorkomen, ook daadwerkelijk het gesprek aangaan met hun medewerker. “Het is belangrijk dat ze dit doen met een positieve insteek. Dus niet: ik zag dat je een paar keer te laat was, maar: jij bent altijd zo netjes op tijd, niks voor jou om te laat te komen, is dat toeval of is er iets?

‘Voer dit soort gesprekken vooral het hele jaar door en niet alleen als je denkt dat er iets aan de hand is’

Houd er rekening mee dat je medewerker zich misschien helemaal niet bewust is van zijn of haar gedrag en zich aangevallen kan voelen door jouw manier van vragen stellen. Als je dan te direct bent, schiet de ander meteen in de verdediging. Probeer daarom zonder oordeel en met een open en geïnteresseerde houding het gesprek aan te gaan. Doe dit soort gesprekken vooral het hele jaar door en niet alleen als je denkt dat er iets aan de hand is.”

“Stel je als leidinggevende ook kwetsbaar op, je medewerker zal alleen in gesprek gaan over zijn probleem als hij of zij zich veilig voelt. Deel met je medewerkers dat jij als leidinggevende ook wel eens onzeker bent of tegen een moeilijk project zit aan te hikken. Dan is het voor hen makkelijker om te zeggen dat ze ergens best wel tegenop zien.”

Lees ook: Checklist Financiële gezondheid medewerkers: zo maak je het bespreekbaar

Verwijs door naar hulp

Soms wil een medewerker zijn of haar verhaal juist niet kwijt aan de leidinggevende. Er is dan misschien onvoldoende vertrouwen, of de medewerker is bang voor de mogelijke gevolgen. Hidde: “Wat de reden ook is, respecteer die altijd. Je hoeft medewerkers niet zelf te helpen en soms kan dat ook niet. Verwijs wel altijd door naar een vertrouwenspersoon, een bedrijfsmaatschappelijk werker of een (budget)coach.”

Lees ook:

• Bind medewerkers aan je organisatie – Interventies voor duurzame inzetbaarheid
• Impact op duurzame inzetbaarheid: zet het PMO anders in – Extreme makeover in 5 stappen