Door de vergrijzing en het opschuiven van de pensioengerechtigde leeftijd moeten medewerkers langer doorwerken en lopen er straks voor het eerst vijf verschillende generaties rond op de Nederlandse werkvloeren. Logischerwijs hebben deze medewerkers allemaal verschillende behoeften wat arbeidsomstandigheden betreft.
Jongere medewerkers zijn waarschijnlijk meer gericht op leren en ontwikkelen, terwijl ouderen graag gezond hun pensioen willen halen, misschien minder willen (of moeten) werken, of iets anders binnen het bedrijf willen gaan doen. Met passende maatregelen kun je de duurzame inzetbaarheid van al deze medewerkers verbeteren en zorgen dat ze aantrekkelijk blijven voor de werkgever. Ook kun je voorkomen dat ze overbodig worden of uitvallen.
Tool om kosten en baten te berekenen
Deze maatregelen voor verbetering van duurzame inzetbaarheid kosten geld en wat ze opleveren is niet altijd (direct) zichtbaar. Samen met het Nationaal Platform Duurzame Inzetbaarheid (NPDI) ontwikkelde TNO een tool die laat zien wat de kosten en baten van maatregelen voor duurzame inzetbaarheid zijn. Zorgen dat medewerkers niet uitvallen, bespaart kosten van verzuim. Het levert dus wel degelijk iets op.
De KOBA DI-tool laat zien wat het effect kan zijn van door HR gepleegde interventies in het kader van Duurzame Inzetbaarheid. Daarnaast laat de methodiek zien welk rendement de interventies/programma’s kunnen opleveren.
De tool werkt met 12 inzetbaarheidsindicatoren binnen de gebieden waar duurzame inzetbaarheid speelt: gezondheid, kennis en kunde, werkplezier en werk-privébalans. Door voor elk van deze 12 indicatoren aan te geven hoeveel werknemers hierop slecht of matig scoren, wordt berekend hoe groot het effect daarvan is op de productiviteit.
Indicatoren van inzetbaarheid
• Gezondheid
1. algemene gezondheid
2. fysieke eisen
3. psychische eisen functioneren
• Kennis en kunde
4. aansluiting kennis
5. leren
6. inzetbaarheid
• Motivatie
7. enthousiasme
8. betrokkenheid
9. tevredenheid
• Werk-privébalans
10. combinatie van werk en privé
11. financiële situatie
12. mantelzorg
Op elk van deze vier gebieden kan iets spelen waardoor het minder goed gaat met medewerkers en hun productiviteit vermindert. De medewerker levert minder goed werk af of kan minder werk verzetten.
In de tool kun je de bruto loonsom van je organisatie invullen en aangeven hoeveel medewerkers slecht of matig scoren op een of meer van deze 12 punten. De tool berekent de bijbehorende percentages en hoe groot het productiviteitsverlies is op basis van de bruto loonsom. Het resultaat is dat je ziet hoe groot het verlies in euro’s is.
Bij verminderde productiviteit van de medewerker krijgt de werkgever minder ‘waarde’ voor zijn geld (= het loon dat de werkgever betaalt). Dit heet in het model ‘verspilling’. Productiviteit wordt uitgedrukt in de bruto loonsom voor de werkgever. De tool berekent wat de werkgever per jaar aan productiviteit verliest en wat dat kost.
De tool berekent niet wat het verzuim kost, want als de medewerker eenmaal verzuimt, is de productiviteit nul en zijn de loonkosten maximaal omdat de werkgever tijdens ziekte het loon moet doorbetalen.
Data in de tool
De gegevens die TNO voor de tool heeft gebruikt komen uit de Werkgevers Enquête Arbeid en (WEA) en de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA), die beide elke twee jaar worden gehouden. Deze enquêtes bevatten cijfers over verzuim, de factoren die daarbij een rol spelen en de invloed daarvan op de productiviteit.
Vervolgens is het mogelijk om uit te rekenen wat het effect is van maatregelen om de inzetbaarheid van de medewerker te verbeteren. De maatregelen die de werkgever kan nemen, zijn:
- functioneren van de leidinggevende aanpakken;
- in gesprek gaan met de medewerker;
- regelingen om de medewerker financieel te ontzorgen;
- flexibele werktijden;
- ruimte voor zorgtaken;
- mogelijkheden voor medewerkers om zelf arbeidsvoorwaarden samen te stellen;
- promotie- en loopbaanmogelijkheden;
- cholings- en opleidingsmogelijkheden;
- regelingen voor behoud van gezondheid en vitaliteit.
Op het tweede tabblad van de tool kun je aangeven welke van de 9 maatregelen in jouw organisatie genomen zijn. Die ken je een van de vier waarderingen toe: van niet beschikbaar tot goed geregeld. De tool laat zien wat het effect is van een maatregel op de afname van productiviteitsverlies: is er minder verspilling doordat je die maatregel hebt genomen? En wat gebeurt er als je maatregelen van een hoger niveau zou nemen?
Ook de kosten die je hebt gemaakt om deze maatregelen in te voeren vul je in, zodat je de netto-opbrengsten kan berekenen. Op basis van deze uitkomst kun je kijken of het nodig is om je doelen bij te stellen. Misschien kun je meer uitgeven aan een bepaalde maatregel of besluit je om andere maatregelen te nemen, enzovoort.
Wat doen Nederlandse werkgevers om hun medewerkers inzetbaar te houden? – Goede bedoelingen stranden bij uitvoering
Kennen werkgevers de uitvalrisico’s onder de medewerkers van hun organisatie? Hebben ze een effectief beleid op het gebied van duurzame inzetbaarheid? Hoeveel tijd besteden ze aan dit onderwerp? HR-dienstverlener Robidus en HR Praktijk hielden onlangs voor de derde keer een survey onder HR-professionals. Lees hier de resultaten naar het onderzoek onder werkgevers wat zij doen om hun medewerkers inzetbaar te houden
Toekomstscenario
Er is ook een kolom voor een toekomstscenario. Stel dat je er volgend jaar beter voor staat; je hebt maatregelen genomen op een of meer van de vier thema’s en er zijn minder medewerkers die slecht of matig scoren. Wat is dan de verspillingsreductie? Hoeveel minder productiviteitsverlies heb je?
Ten slotte biedt de tool de optie om de cijfers van je eigen organisatie te relateren aan de cijfers die gemiddeld in jouw sector voorkomen.
Organisaties kunnen een abonnement op de tool afsluiten. Dat kan via het NPDI. Daar kun je ook een video bekijken die ingaat op de onderliggende data van het model en het gebruik van de tool uitlegt.
Draagvlak creëren
Draagvlak is een van de lastigste punten als je aan de slag wil met duurzame inzetbaarheid zo gaven deelnemende HRM’ers aan de masterclass Duurzame inzetbaarheid van HR Academy aan. Ook kwam destijds naar voren dat het van belang is om een goede stakeholdersanalyse te doen. De tool kan helpen om HR en Finance op één lijn te krijgen. Lees hier meer over de werking van de tool in de praktijk
Leer in één ochtend hoe je als HR-professional effectief omgaat met de juridische en fiscale uitdagingen bij het inhuren van zzp’ers. Na deze training weet je wanneer een medewerker echt als zzp’er kwalificeert. Je krijgt ook inzicht in de aanpak van de Belastingdienst, die vanaf 1 januari 2025 weer gaat handhaven op arbeidsrelaties voor loonheffingen.
