Door de vergrijzing en het opschuiven van de pensioengerechtigde leeftijd moeten medewerkers langer doorwerken en lopen er straks voor het eerst vijf verschillende generaties rond op de Nederlandse werkvloeren. Logischerwijs hebben deze medewerkers allemaal verschillende behoeften wat arbeidsomstandigheden betreft.

Jongere medewerkers zijn waarschijnlijk meer gericht op leren en ontwikkelen, terwijl ouderen graag gezond hun pensioen willen halen, misschien minder willen (of moeten) werken, of iets anders binnen het bedrijf willen gaan doen. Met passende maatregelen kun je de duurzame inzetbaarheid van al deze medewerkers verbeteren en zorgen dat ze aantrekkelijk blijven voor de werkgever. Ook kun je voorkomen dat ze overbodig worden of uitvallen. 

Tool om kosten en baten te berekenen

Deze maatregelen voor verbetering van duurzame inzetbaarheid  kosten geld en wat ze opleveren is niet altijd (direct) zichtbaar. Samen met het Nationaal Platform Duurzame Inzetbaarheid (NPDI) ontwikkelde TNO een tool die laat zien wat de kosten en baten van maatregelen voor duurzame inzetbaarheid zijn. Zorgen dat medewerkers niet uitvallen, bespaart kosten van verzuim. Het levert dus wel degelijk iets op. 

De tool werkt met 12 inzetbaarheidsindicatoren binnen de gebieden waar duurzame inzetbaarheid speelt: gezondheid, kennis en kunde, werkplezier en werk-privébalans. Door voor elk van deze 12 indicatoren aan te geven hoeveel werknemers hierop slecht of matig scoren, wordt berekend hoe groot het effect daarvan is op de productiviteit.

Indicatoren van inzetbaarheid

• Gezondheid
1. algemene gezondheid
2. fysieke eisen
3. psychische eisen functioneren

• Kennis en kunde
4. aansluiting kennis
5. leren
6. inzetbaarheid

• Motivatie
7. enthousiasme
8. betrokkenheid
9. tevredenheid

• Werk-privébalans

10. combinatie van werk en privé
11. financiële situatie
12. mantelzorg

Op elk van deze vier gebieden kan iets spelen waardoor het minder goed gaat met medewerkers en hun productiviteit vermindert. De medewerker levert minder goed werk af of kan minder werk verzetten.
In de tool kun je de bruto loonsom van je organisatie invullen en aangeven hoeveel medewerkers slecht of matig scoren op een of meer van deze 12 punten. De tool berekent de bijbehorende percentages en hoe groot het productiviteitsverlies is op basis van de bruto loonsom. Het resultaat is dat je ziet hoe groot het verlies in euro’s is.

Bij verminderde productiviteit van de medewerker krijgt de werkgever minder ‘waarde’ voor zijn geld (= het loon dat de werkgever betaalt). Dit heet in het model ‘verspilling’. Productiviteit wordt uitgedrukt in de  bruto loonsom voor de werkgever. De tool berekent wat de werkgever per jaar aan productiviteit verliest en wat dat kost.

De tool berekent niet wat het verzuim kost, want als de medewerker eenmaal verzuimt, is de productiviteit nul en zijn de loonkosten maximaal omdat de werkgever tijdens ziekte het loon moet doorbetalen.

Vervolgens is het mogelijk om uit te rekenen wat het effect is van maatregelen om de inzetbaarheid van de medewerker te verbeteren. De maatregelen die de werkgever kan nemen, zijn:

• functioneren van de leidinggevende aanpakken;
• in gesprek gaan met de medewerker;
• regelingen om de medewerker financieel te ontzorgen;
• flexibele werktijden;
• ruimte voor zorgtaken;
• mogelijkheden voor medewerkers om zelf arbeidsvoorwaarden samen te stellen;
• promotie- en loopbaanmogelijkheden;
• cholings- en opleidingsmogelijkheden;
• regelingen voor behoud van gezondheid en vitaliteit.

Op het tweede tabblad van de tool kun je aangeven welke van de 9 maatregelen in jouw organisatie genomen zijn. Die ken je een van de vier waarderingen toe: van niet beschikbaar tot goed geregeld. De tool laat zien wat het effect is van een maatregel op de afname van productiviteitsverlies: is er minder verspilling doordat je die maatregel hebt genomen? En wat gebeurt er als je maatregelen van een hoger niveau zou nemen?

Ook de kosten die je hebt gemaakt om deze maatregelen in te voeren vul je in, zodat je de netto-opbrengsten kan berekenen. Op basis van deze uitkomst kun je kijken of het nodig is om je doelen bij te stellen. Misschien kun je meer uitgeven aan een bepaalde maatregel of besluit je om andere maatregelen te nemen, enzovoort.

Toekomstscenario

Er is ook een kolom voor een toekomstscenario. Stel dat je er volgend jaar beter voor staat; je hebt maatregelen genomen op een of meer van de vier thema’s en er zijn minder medewerkers die slecht of matig scoren. Wat is dan de verspillingsreductie? Hoeveel minder productiviteitsverlies heb je?

Ten slotte biedt de tool de optie om de cijfers van je eigen organisatie te relateren aan de cijfers die gemiddeld in jouw sector voorkomen.
Organisaties kunnen een abonnement op de tool afsluiten. Dat kan via het NPDI. Daar kun je ook een video bekijken die ingaat op de onderliggende data van het model en het gebruik van de tool uitlegt.