Sneller en beter herstel met voorspellende data – voorbeelden van herstelpaden en vragenlijsten

Medewerkers bij wie langdurig verzuim dreigt (langer dan 6 weken), komen bij Arbo Unie vaak al in de tweede of derde week na ziekmelding op het spreekuur. Hierbij helpt het wetenschappelijk getoetste instrument In.Zicht, dat al in een vroeg stadium de aard van de klachten in kaart brengt en het risico op langdurig verzuim met een nauwkeurigheid van 94% voorspelt. Op die manier wordt onnodig tijdverlies voorkomen en kan direct worden gestart met de juiste begeleiding.

Per ziekmelding is de verzuimduur met 10 tot 30 dagen korter dan voor de invoering van de herstelpaden

Herstelpaden

“Voor de meest voorkomende verzuimoorzaken hebben we herstelpaden ingericht”, vertelt Ina Marsman, health officer bij Arbo Unie. “Dat zijn gestructureerde trajecten waarbij we medewerkers in multidisciplinaire teams stap voor stap naar herstel begeleiden. Bij elk herstelpad maken we – na(ast) In.Zicht – gebruik van eveneens wetenschappelijk gevalideerde verdiepende vragenlijsten. Ook die vullen medewerkers meestal al voor het eerste spreekuur in. Dat helpt ons om snel tot een goede beoordeling te komen en gerichte interventies te plannen.” Een innovatieve en unieke aanpak met klinkend resultaat: per ziekmelding is de verzuimduur met 10 tot 30 dagen korter dan voor de invoering van de herstelpaden, en de instroom in de WIA ligt minstens 25 procent lager.

De verdiepende vragenlijsten op een rij

Herstelpad psychische klachten en arbeidsconflict

4DKL – vierdimensionale klachtenlijst
Deze vragenlijst wordt ook veel gebruikt door huisartsen en psychologen. Arbo Unie zet hem in bij twee herstelpaden: psychische klachten en arbeidsconflict. “De 4DKL bestaat uit vijftig vragen over hoe je je de laatste zeven dagen voelt”, legt bedrijfsarts en health officer Marloes van Stralen uit. “Denk aan of je somber bent, moeite hebt om jezelf te activeren, of je veel piekert of hoofdpijn hebt. Zo kunnen we beter bepalen wat de aard van de klachten is – bijvoorbeeld stress of een depressie – en of er een lichamelijke component bij zit. Elke vorm vraagt om een eigen aanpak. Het invullen is voor de medewerkers zelf vaak ook heel verhelderend, merken wij. Het is een mooi hulpmiddel om samen het gesprek aan te gaan en te kijken: dit komt eruit, is dat voor jou herkenbaar? Ook wanneer er sprake is van een arbeidsconflict biedt deze vragenlijst meerwaarde. Want je ziet: speelt er echt alleen een conflict, of sluimerde er al iets psychisch en was dit de laatste druppel?”

Herstelpad psychische klachten

BAT – burn-out assessment tool
Dit relatief nieuwe instrument geeft inzicht in de mate van overspannenheid van medewerkers. Hoe ernstig is het? Wat voor impact hebben de klachten op hun werk, maar ook op hun dagelijks leven? Marloes: “Medewerkers met psychische klachten krijgen deze lijst toegestuurd in aanvulling op de 4DKL. Het gaat hier niet zozeer over de aard van de klachten, maar vooral over de ernst. Hoe uitgeput is iemand? Wat is de mate van ontregeling, in emoties, in denken? Dat helpt in te schatten hoelang het gaat duren. Bovendien is deze graadmeter nuttig om passende vervolgstappen te bepalen.”

Herstelpad houding- en bewegingsapparaat

NMSQ – Nordic Musculoskeletal Questionnaire
Deze wetenschappelijk gevalideerde vragenlijst is eveneens nieuw, en wordt ingezet in het herstelpad houding- en bewegingsapparaat. Het gaat dan bijvoorbeeld om rug- en nek-, knie- of schouderklachten. Marloes: “Met de NMSQ brengen we in kaart wat precies de klachten zijn. Het mooie is dat er afbeeldingen van het menselijk lichaam bij zitten waarop mensen onderdelen kunnen omcirkelen of aankruisen. Dat maakt het invullen een stuk laagdrempeliger. Verder zijn het allemaal ja/nee-vragen die in één oogopslag inzichtelijk maken welke klachten spelen en in hoeverre die impact hebben op het werk en het dagelijks leven. Zeker oudere medewerkers hebben nog weleens verschillende klachten. Deze vragenlijst geeft richting in waar we dan het beste op kunnen focussen.”

Herstelpad oncologie

MVI – Multidimensionale Vermoeidheidsindex
“Bij de diagnose kanker is chronische vermoeidheid een veelvoorkomend bijeffect”, vertelt Janet Warmelts, verpleegkundig specialist bij Arbo Unie. “Daarom gebruiken we deze vragenlijst bij het herstelpad oncologie. Ook omdat we weten: hoe vitaler iemand de behandeling in gaat, hoe minder chronische vermoeidheid na de behandeling. De MVI helpt om de oorzaak van vermoeidheidsklachten te achterhalen. Die kunnen heel verschillend zijn. Zo kan je energiebalans verstoord raken door chemo, maar je kunt er ook moe van worden als je je bijvoorbeeld door je angsten laat leiden. In alle gevallen is er iets aan te doen, maar wat het beste werkt, hangt af van waar de vermoeidheid vandaan komt. Daarom is deze vragenlijst ook zo belangrijk: hij helpt ons dieper en gerichter te kijken. En zo medewerkers handvatten te geven hun vitaliteit op peil te houden.”

Herstelpad oncologie

De Lastmeter
Deze vragenlijst is ontwikkeld is door het Integraal Kankercentrum Nederland en wordt ook ingezet bij het herstelpad oncologie (kanker). “Het is een algehele thermometer van hoe iemand erbij zit”, zegt Janet. “Alle mogelijke knelpunten die verband houden met de diagnose komen voorbij. Zoals praktische problemen, onder andere rondom verzekeringen, vervoer of de zorg voor de kinderen. Maar ook: hoe gaat het met je relatie, met je zelfvertrouwen, zie je de zin van het leven nog? Heb je te maken met lichamelijke problemen zoals vermoeidheid of een droge mond? Daarbij wordt ook de vraag gesteld: wil je erover praten? Zo ja, dan koppelen wij iemand bijvoorbeeld aan een bedrijfsmaatschappelijk werker, verpleegkundige of geestelijk verzorger. We herhalen deze vragenlijst elke paar maanden, zodat we ook de ontwikkeling zien. En kunnen bijsturen waar nodig.”

Herstelpad hart- en vaatziekten

KVL-H – Kwaliteit Van Leven bij Hartpatiënten
Zoals de naam al zegt, gaat deze vragenlijst over de kwaliteit van leven. Hij wordt standaard verstuurd ter voorbereiding op het eerste spreekuur aan medewerkers die het herstelpad hart- en vaatziekten ingaan. “De KVL-H geeft een beeld van de gevoelens die mensen hebben bij hun hartproblemen en welke knelpunten zij eventueel ervaren”, zegt verpleegkundige Sandra Blokhuis. “Je ziet bijvoorbeeld nog weleens dat mensen in principe snel weer aan de slag zouden kunnen, maar hun eigen lichaam niet meer vertrouwen. Dat soort inzichten helpen ons om het gesprek aan te gaan, en samen te kijken wat nodig is.” 

JCQ/QWI, ofwel Job Content Questionnaire/Quantitative Workload Inventory
Aanvullend kan de bedrijfsarts of verpleegkundige in het herstelpad hart- en vaatziekten ook deze vragenlijsten inzetten – in overleg met de medewerker zelf. De QWI meet aan de hand van vijf vragen de kwantitatieve werkdruk en de JCQ hoeveel werk iemand in welk tempo moet uitvoeren. De totaalscore geeft een betrouwbaar beeld van de werkdruk die een medewerker ervaart. Sandra: “Hiermee krijgen we helderheid in hoe iemand in het werk zit. We gebruiken deze vragenlijsten vooral als het vermoeden bestaat dat het werk of de werkdruk misschien niet passend is. Bijvoorbeeld als er sprake is van functieverlies van het hart, wil je enorme stress voorkomen.”

Herstelpad overig

Vragenlijst over positieve gezondheid
Naast herstelpaden voor psychische klachten, houding en bewegingsapparaat, hart- en vaatziekten, oncologie en arbeidsconflicten is er het herstelpad ‘overig’. Dit omvat uiteenlopende klachten, van chronische darmklachten tot long covid. “In dit herstelpad krijgen medewerkers een vragenlijst die gebaseerd is op positieve gezondheid”, zegt verpleegkundig specialist Judith Fakkel. “Die geeft inzicht in verschillende gezondheidsaspecten. Niet alleen lichamelijk en mentaal welbevinden, maar ook bijvoorbeeld of je kan meedoen in de maatschappij en waar je zingeving uit haalt. Tijdens het spreekuur positieve gezondheid nemen we de tijd om de resultaten goed door te spreken. In plaats van te focussen op de klachten kijken we naar wat iemand belangrijk vindt in werk en leven. Zodat we echt maatwerk kunnen leveren, soms met verrassende oplossingen die misschien niet direct de klachten oplossen, maar wél zorgen dat mensen beter in hun vel zitten.”

Lees ook: Wat kan wél? ‘Positieve Gezondheid’ schept mogelijkheden