Pesten, intimidatie, agressie, machtsmisbruik, roddelen, uitsluiting en het achterhouden van informatie; het zijn allemaal vormen van ongewenst gedrag. Dit gedrag zorgt voor een organisatiecultuur waarin medewerkers zich niet sociaal veilig voelen. Ze durven hun mening of gevoel niet te uiten. Of kunnen onderwerpen, personen of situaties gaan vermijden. Het hebben van een sociaal veilige werkomgeving is een belangrijke voorwaarde voor werkplezier en draagt bij aan een goede (mentale) gezondheid. Om tot deze omgeving te komen, is het belangrijk om onderstaande drie zaken op orde te hebben.
1. Vermijd te lang in de wachtstand staan
Wij hebben de neiging om sociaal onwenselijk gedrag kleiner te maken. Denk aan veralgemeniseren (“overal gebeurt wel wat”), bagatelliseren (“zo erg is het niet”), ridiculiseren (“mag ik dit nog zeggen of ben ik dan aan het intimideren”) of intentie centraal stellen (“zo bedoelen ze het niet, toch?”). Dit maakt dat organisaties moeilijker in actie komen. Als er geen meldingen binnen de organisatie zijn, is dit geen garantie dat zich geen ongewenst gedrag voordoet. Een melding vormt vaak een topje van de ijsberg, de rest doet zich in stilte voor. Kijk je als organisatie te vaak, wel of niet bewust, weg dan keur je bepaald gedrag goed. Dit zet de norm binnen de organisatie en werkt een onveilig werkklimaat alleen maar in de hand.
2. Goed vormgegeven rol van leidinggevenden
Leidinggevenden hebben een belangrijke rol in het creëren van een sociaal veilige omgeving. Zo is het naast het zelf wegblijven van ongewenst gedrag ook belangrijk om collega’s aan te spreken als ongewenst gedrag zich voordoet. Dit houdt in dat je als leidinggevende niet meelacht wanneer er bijvoorbeeld flauwe grappen gemaakt worden over sekse, huidskleur of andere zaken. Maar dat je ook een grens trekt en dat bespreekbaar maakt. Zo kneed je beetje bij beetje de organisatie tot een veilige omgeving.
3. Teruggaan naar de bron
Als ongewenst gedrag zich voordoet is het belangrijk om niet alleen de focus te leggen op het incident. Maar om ook te kijken naar waar het vandaan komt. Hoe komt het dat medewerkers zich schuldig maken aan ongewenst gedrag? Blijkbaar is er een cultuur of een context waarin dit gedrag kan ontstaan en/of kan blijven bestaan. Eén of meerdere medewerkers kunnen de grens van ongewenst gedrag passeren, maar het probleem is vaak groter dan dat. Het is belangrijk om breder te kijken en continu de vraag te stellen hoe het kan dat ongewenst gedrag de kans krijgt binnen de organisatie. Wanneer je dat weet, kun je de bron effectief aanpakken en daar interventies op bedenken. Zo doe je niet alleen aan symptoombestrijding. Dit zorgt ervoor dat je een sociaal veilige werkomgeving creëert die langdurig kan blijven bestaan.
Meer weten?
Wil je meer informatie of advies over hoe je een sociaal veilige werkomgeving kunt creëren? Of wil je meer weten over onze trainingen voor leidinggevenden en medewerkers/teams m.b.t. het creëren van een sociaal veilige werkomgeving? Neem dan een kijkje op deze pagina. Je kunt ook contact met ons opnemen via informatie@arbounie.nl.
