‘Rutger Bregman heeft gelijk: de meeste medewerkers deugen’

De meeste mensen deugen stelt dat mensen vooral in crisissituaties helemaal niet geneigd zijn tot slechte daden, iets wat decennialang een gangbare gedachte was onder veel filosofen en beleidsbepalers. De meeste mensen doen van nature juist het goede (dat is de boodschap van Bregman). En dat moet dus ook het uitgangspunt van succesvol HR-beleid zijn. Uitgaan van het goede van de mens is iets waar de HR-directeur van Exact al langer in gelooft. De afgelopen periode, waarin medewerkers het vertrouwen van hun organisaties
verdienden door ook thuis zeer productief te zijn, versterkte haar overtuiging. Corona dwingt organisaties nieuwe manieren van leidinggeven te ontdekken en toe te passen.
De afgelopen maanden bewezen dat Bregman’s hypothese juist is. De Nijs: “De pandemie slaat het oude beeld aan diggelen. Toen medewerkers noodgedwongen vanuit huis moesten werken, bleek méér dan ooit dat mensen toegewijd zijn en prima werk leveren. Ze zijn uitstekend te vertrouwen.” Daarom is dít het moment voor beleid dat meer dan ooit is gebaseerd op een positief mensbeeld. Het is tijd voor bedrijven om meer handvatten aan medewerkers te geven dan hen regels op te leggen.

‘Doe niet voor anderen wat je wilt dat zij voor jou zouden doen. Ze zouden weleens een andere smaak kunnen hebben.’

“Vroeger hanteerden veel HR-afdelingen in grote mate een one size fits all-werkwijze. Die past niet meer. Veel mensen willen tegenwoordig liever zelf een arbeidsvoorwaardenpakket samenstellen. Logisch ook, iedereen is anders en heeft andere behoeften. Voor jonge
mensen hebben extra vakantiedagen misschien prioriteit, terwijl oudere werknemers hun pensioen belangrijker vinden. Als ik hier om me heen kijk, zie ik veel verschillende Exacters met veel verschillende karakters. Het is dan gevaarlijk om zelf in te vullen wat jij denkt dat het personeel nodig heeft. Vaak komt je mensbeeld niet overeen met de werkelijkheid. Stel daarom vragen, onderzoek wat je medewerkers echt willen. Een onderzoekende houding is sowieso iets dat in alle aspecten van het HR-beleid en leiderschap moet terugkeren. Ik wil meer flexibiliteit bieden, zodat mensen zelf keuzes kunnen maken.”

‘Het is gemakkelijk om iets moeilijker te maken, maar het is moeilijk om iets gemakkelijker te maken.’

“Eigenlijk moeten we alles dat we in HR hebben opgebouwd loslaten en compleet nieuwe piketpalen slaan, nu de meerderheid van managers vanuit vertrouwen durft te opereren. Dat vergt een nieuw soort leiderschap: minder hiërarchisch, méér vanuit compassie. Het moeilijke is; vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Leiders vinden het soms moeilijk om nieuwe ideeën door te voeren, zoals een flexibel urenrooster. Als je doorvraagt waarom dat zo is, blijkt dat hun vertrouwen in het verleden is beschadigd. Vaak door een collega die
zich niet aan bepaalde regels hield. Het duurt lang om dat los te laten, om dan weer een stap vooruit te zetten. Terwijl de rest zich wel heel netjes aan de regels hield. Juist als je een innovatief bedrijf bent, moet je mensen de ruimte geven. Wij willen dat doen.”

‘Als we geloven dat de meeste mensen niet deugen, gaan we elkaar zo behandelen.’

“HR-beleid is traditioneel gezien grotendeels gebouwd op die paar werknemers die zich – bewust of onbewust – niet aan bepaalde methodes, regels of werkwijzen houden. Dit zorgt voor bureaucratische systemen en lange goedkeuringsprocessen die ervoor moeten zorgen
dat werknemers niet kunnen sjoemelen bij bijvoorbeeld de vergoeding van reis- of onkosten. Grote kans dat deze tijdrovende processen ten koste gaan van de productiviteit en het werkplezier van je medewerkers, terwijl 97% van de mensen nooit sjoemelt. Daarom pleit ik ervoor om processen te vergemakkelijken en mensen niet eindeloos te controleren. Je wint veel meer als je de medewerkers vertrouwt en accepteert dat er wel eens wat misgaat, dan wanneer je veel energie steekt in een handjevol mensen die wel eens expres iets neemt wat niet van hem of haar was. Het bieden van vertrouwen levert je gemotiveerde collega’s op, en de prijs die je betaalt is relatief laag.”

LEES OOK: ‘Sturen vind ik niet het goede mechanisme’