Veelgestelde vragen over zieke werknemers en vakantie

Werknemer is al ziek vóór de vakantie

Kan en mag een (langdurig) zieke werknemer op vakantie?

Ook zieke werknemers hebben recht op vakantie; vaak hebben zij hier juist belang bij. Een vakantie van een zieke werknemer kan alléén worden geweigerd als dit de re-integratie en/of het herstel van de werknemer belemmert, of als de werkgever een zwaarwegend bedrijfsbelang heeft om de vakantie te weigeren.

Twijfel je of de vakantie de re-integratie belemmert, kun je de bedrijfsarts inschakelen om te onderzoeken of er medische bezwaren zijn tegen de vakantieplannen van de werknemer. Zijn deze er niet, dan mag de zieke werknemer gewoon op vakantie en is er geen medische reden om de vakantieaanvraag te weigeren. Alleen een zwaarwegend bedrijfsbelang kan dan nog aan vakantie in de weg staan.

Kunnen vakantiedagen van het vakantietegoed van een zieke werknemer worden afgeschreven?

Je kunt als werkgever niet zomaar vakantiedagen tijdens ziekte afschrijven. Als een zieke werknemer op vakantie gaat, moet hij de werkgever (schriftelijk) toestemming geven om de ziektedagen als vakantiedagen aan te merken. Er zijn hiertoe twee mogelijkheden:

1. Op voorhand schriftelijk overeenkomen dat ziektedagen tijdens vastgestelde vakantie kunnen worden aangemerkt als vakantiedagen. Let wel, dit kan uitsluitend ten aanzien van de bovenwettelijke vakantiedagen van het betreffende jaar (en dus niet ten aanzien van doorgeschoven vakantiedagen uit voorgaande jaren). Het is mogelijk om werknemers op voorhand, bijvoorbeeld bij het sluiten van de arbeidsovereenkomst, al hiermee te laten instemmen. Ook kan een dergelijke bepaling zijn opgenomen in de cao.
2. Afspraken maken als de situatie zich voordoet of heeft voorgedaan. Hierbij wordt dus niet op voorhand bij indiensttreding al toestemming verleend, maar pas als de werknemer daadwerkelijk ziek wordt en besluit om op vakantie te gaan. Met instemming van de werknemer kunnen de dagen waarop deze tijdens een vastgestelde vakantie ziek is of was, namelijk toch als vakantiedagen worden aangemerkt. Dit is – anders dan bij mogelijkheid 1 – niet beperkt tot bovenwettelijke vakantiedagen en hieraan is ook geen maximum verbonden. Let op, de instemming die je nodig hebt moet wel expliciet zijn. Enkel het aanvragen van een vakantie is niet voldoende om de benodigde toestemming voor het afschrijven van vakantiedagen hieruit af te leiden.

Kortom, je mag niet zomaar aannemen dat een zieke werknemer die op vakantie gaat, bewust instemt met een afschrijving van die vakantiedagen.

Bij het verlenen van bovenstaande toestemming is ook van belang of de werknemer volgens de bedrijfsarts kan re-integreren. De werkgever moet altijd toestemming vragen aan de werknemer om vakantiedagen te verrekenen, maar ten aanzien van zieke werknemers met re-integratieverplichtingen geldt dat voor het verlenen van toestemming een zekere verantwoordelijkheid bij de werknemer wordt neergelegd.
Als de zieke werknemer in staat is geweest vakantie op te nemen, kan op grond van de redelijkheid en billijkheid toch worden verwacht dat deze toestemming geeft om de vakantiedagen van het vakantietegoed af te trekken.
Dit ligt anders voor werknemers die zijn vrijgesteld van re-integratieverplichtingen. In de meeste gevallen zal zo’n werknemer niet in staat zijn een normale vakantie te hebben. In de praktijk geven deze werknemers daarom niet vaak toestemming voor het afschrijven van de vakantiedagen.

Welk loon moet over vakantiedagen tijdens ziekte worden betaald?

Een zieke werknemer heeft voor wat betreft het recht op jaarlijkse vakantie met behoud van loon een vergelijkbare positie als werkende werknemers. Werknemers die wegens ziekte niet kunnen werken, moeten voor het recht op vakantie worden gelijkgesteld met werknemers die wel kunnen werken. Dit betekent dat een zieke werknemer in geval deze vakantie opneemt recht heeft op 100% loon, ook wanneer de werknemer tijdens ‘normale’ ziektedagen al is teruggevallen naar 70% loondoorbetaling.

Wanneer verjaren/vervallen de vakantiedagen van de zieke werknemer?

Bovenwettelijke vakantiedagen verjaren pas 5 jaar na het jaar waarin de dagen zijn opgebouwd. Voor wettelijke vakantiedagen geldt een andere regel; deze vakantiedagen moeten normaal gesproken  worden opgenomen binnen zes maanden na afloop van het jaar waarin de dagen zijn opgebouwd. Met andere woorden, wettelijke vakantiedagen die zijn opgebouwd in 2024, moeten vóór 1 juli 2025 worden opgenomen, anders vervallen ze.

Niet in staat tijdig vakantie op te nemen
Deze vervaltermijn ten aanzien van de wettelijke vakantiedagen geldt niet voor zieke werknemers die redelijkerwijs niet in staat zijn tijdig vakantie op te nemen. In de regel geldt dat werknemers die niet kunnen re-integreren, ook niet in staat zijn vakantie op te nemen. In dat geval komen de wettelijke vakantiedagen na het verstrijken van de vervaltermijn niet te vervallen. Daarvoor geldt dan ook de verjaringstermijn van 5 jaar.
Mocht het dienstverband van de werknemer na 2 jaar ziekte worden beëindigd en is werknemer gedurende de volledige periode niet in staat geweest vakantie op te nemen, dan moeten deze vakantiedagen dus worden uitbetaald.

Verder is van belang dat een werknemer die gedeeltelijk aan het re-integreren is (bijvoorbeeld vier uur per dag) wel een volledige vakantiedag moet opnemen. De zieke werknemer wordt hiermee gelijk gesteld met de gezonde werknemer.

Werknemer wordt ziek op vakantie

Wat moet een werknemer doen die ziek wordt tijdens vakantie?

Het belangrijkste is dat de werknemer zich houdt aan het verzuimprotocol en zich op tijd ziekmeldt vanaf het vakantieadres. Ook moet de werknemer een adres en telefoonnummer doorgeven waarop de werkgever (en indien nodig de bedrijfsarts) degene kan bereiken. Wordt de werknemer tijdens de vakantie weer beter, dan moet deze dit ook te melden bij de werkgever.

Medische verklaring
Twijfel je aan het verhaal van de werknemer? Binnen de EU kan de werknemer zich melden bij een controle-instantie (vergelijkbaar met het UWV) in het betreffende land, en mag je niet vragen om terug te komen naar Nederland. Buiten de EU gelden de Nederlandse regels, en kan binnen redelijke grenzen van de werknemer worden verlangd terug te komen naar Nederland om langs de bedrijfsarts te gaan. Indien dat niet kan, dan mag je de werknemer vragen om een medische verklaring waaruit blijkt dat deze te ziek is om te reizen. Zo’n verklaring kan dienen als bewijs, maar is ook handig om achteraf misverstanden of zelfs conflicten te voorkomen.

Wat gebeurt er met de vakantiedagen van de zieke werknemer?

Hoewel de zieke werknemer op vakantie is, mag je als werkgever in beginsel geen vakantiedagen inhouden over de dagen dat de werknemer ziek is. De vakantiedagen worden dan ‘omgezet’ in ziektedagen. Dit zorgt ervoor dat de werknemer op een later moment alsnog vakantie kan opnemen.

Ziektedagen kunnen alléén worden aangemerkt als vakantiedagen als hierover afspraken zijn gemaakt (bijvoorbeeld in een arbeidsovereenkomst of cao) of als de werknemer hiermee instemt. Zie hiervoor bovenstaande toelichting over het afschrijven van vakantiedagen bij zieke werknemers.

Online Cursus Arbeidsovereenkomst in de HR-praktijk

Verruim je kennis en inzicht in arbeidsovereenkomsten met deze geheel nieuwe online cursus. Onder leiding van arbeidsrechtexpert Petra Kroon krijg je alle tools in handen om efficiënt en doeltreffend arbeidsovereenkomsten op te stellen, te interpreteren en te wijzigen.

Meer informatie