En de beste vorm van sociale zekerheid is inkomenszekerheid. Het gaat daarbij om arbeidsperspectief: zorgen dat mensen in staan zijn om zowel nu als in de toekomst in hun eigen inkomen te voorzien. Mensen moeten zich ervan bewust zijn dat de baan die ze nu hebben misschien in de toekomst niet meer hetzelfde is. Ze moeten dus blijven investeren in scholing, maar aan de andere kant ook mentaal en fysiek fit blijven om hun werk uit te voeren.”
Persoonlijk en functioneel perspectief
Robidus spreekt van persoonlijk perspectief en functioneel perspectief. Persoonlijk perspectief refereert aan iemands levenswijze, zoals gezond eten en genoeg bewegen, maar ook aan mentale gezondheid, zoals rust nemen en ontspannen. Bij functioneel perspectief draait het om zaken als investeren in om- en bijscholing om zo tot je pensioendatum gemotiveerd te blijven werken. Heeft de werkgever op beide terreinen een zelfde verantwoordelijkheid? Wondaal: “Dat is een interessante vraag. Centraal staat natuurlijk de eigen verantwoordelijkheid van de werknemer. De motivatie moet altijd bij de medewerker liggen. Maar als werkgever kun je heel veel doen. De invloed van de werkgever op de functionele as is natuurlijk groter dan op de persoonlijke as. Op dat laatste terrein rust ook een soort taboe. Want op welke manier kan een werkgever steun bieden als er bijvoorbeeld spanningen zijn in de privé-sfeer of als een werknemer financiële problemen heeft? Je hebt als werkgever bovendien te maken met allerlei verplichtingen maar ook beperkingen vanuit de AVG, waardoor werkgevers vaak weinig durven te vragen aan hun mensen. Ik vind dat een goed gesprek altijd moet kunnen. Je moet je als werkgever openstellen; als je het gesprek aangaat met je werknemer kan dat net het zetje in de rug zijn dat hij of zij nodig heeft. Stel dat je een werknemer hebt met zwaar overgewicht. Dat zijn vaak mensen die echt hulp nodig hebben om uit dat stramien te komen. Het gaat niet alleen om meer bewegen, maar om het veranderen van hun lifestyle. Het kan heel verstandig zijn om als leidinggevende het gesprek aan te gaan: ‘Hoe kan ik je helpen om fit genoeg te blijven zodat je je eigen inkomen kan blijven verdienen?’ Misschien is het slim om een coach of een diëtist in te zetten. Dat ligt aan de specifieke medewerker.”
In de praktijk gebeurt het nog maar weinig dat werkgevers hun mensen actief op die persoonlijke as ondersteunen, ervaart Wondaal. Maar ook op de functionele as zijn veel werkgevers nog te passief: “Veel werkgevers bieden wel opleidingsprogramma’s, maar die zijn vaak gericht op de huidige functie. Veranderingen op de arbeidsmarkt, robotisering beïnvloeden de aard van toekomstige functies, werkgevers vinden het lastig om hierop in te spelen. De programma’s worden nog te veel op incidentele basis aangeboden en zijn nog te weinig onderdeel van structureel beleid rondom inzetbaarheid.”
Practice what you Preach
Vanuit de ‘Practice what you Preach’ gedachte streeft Robidus in de eigen organisatie die functionele inzetbaarheid actief na. Robert Wondaal geeft een voorbeeld. Hij heeft in zijn team een medewerker van achterin de 50 die altijd in de sales heeft gewerkt: “Op een gegeven moment is het voor zo’n collega niet meer fijn om uren per dag in de auto te zitten. Ook de druk van targets en presteren en jezelf steeds weer opladen wordt zwaarder naarmate je ouder wordt. Je kunt dan als werkgever gaan denken in afbouwscenario’s en een financiële regeling treffen om afscheid te nemen, maar ik zag een collega met zoveel kennis en passie voor het bedrijf, dat ik hem nog lang niet kwijt wilde. We zijn in gesprek gegaan en hebben hem een nieuwe rol gegeven. Hij ondersteunt nu de onboarding. Wij willen onze nieuwe medewerkers zo goed mogelijk laten landen in de organisatie en deze oudere collega leert ze nu alles over ons bedrijf, zodat ze een zachte landing krijgen. Vanaf het moment dat hij deze rol op zich heeft genomen is het verloop met een derde teruggelopen en geven nieuwe medewerkers allemaal een 9 of hoger aan ons onboarding-proces. Dat komt doordat deze oudere collega zo gepassioneerd is. Hij levert nu ontzettend veel waarde in een hele andere tak van sport. Als hij was doorgegaan in zijn oude functie was hij waarschijnlijk al vertrokken. Door zo’n inspanning als werkgever heb je niet alleen het arbeidsperspectief van je medewerker vergroot, maar ook een enorme kostenbesparing gerealiseerd.”
Bewustwording
Vanwege het belang dat Robidus hecht aan het thema is besloten om samen met Mindcampus onderzoek te gaan doen naar de wijze waarop bedrijven in Nederland werken aan arbeidsperspectief. “We kunnen de materie zo tastbaarder maken en kijken waar we kunnen opschalen”, zegt Wondaal. Om werkgevers te stimuleren actief op dit arbeidsperspectief te gaan sturen moet de bewustwording over het belang ervan worden vergroot. Het helpt dan enorm als de stappen die gezet kunnen worden vertaald worden naar geld, weet Robert Wondaal: “Hoe concreter en financiëler je het maakt, hoe beter je bedrijven kunt stimuleren om buiten hun standaard kaders te gaan denken. In de huidige arbeidsmarkt kun je ook op een gegeven moment niet meer anders. Kijk maar hoe ontzettend moeilijk het is om in bepaalde branches aan werknemers te komen. Juist nu is het daarom ontzettend belangrijk dat het besef en de bewustwording groeien dat je veel actiever moet investeren in het arbeidsperspectief van je medewerkers.”
Grip op arbeidsperspectief volgens Robidus
Grip op arbeidsperspectief staat voor: ‘In staat zijn om, nu en in de toekomst, in je eigen inkomen te kunnen voorzien’.
De twee pijlers zijn:
PERSOONLIJK PERSPECTIEF
Iemands levenswijze bepaalt (mede) zijn toekomstige gezondheid. De werknemer die zich hiervan bewust is, zal sneller besluiten meer te bewegen, te stoppen met roken of een blessure-gevoelige sport. Ook sociale en economische omstandigheden zoals schulden of relatieproblemen zijn situaties die van invloed zijn op iemands inzetbaarheid.
FUNCTIONEEL PERSPECTIEF
Niemand kan er meer van uitgaan dat hij zijn hele werkende leven dezelfde functie kan uitoefenen. Technologische ontwikkelingen leiden tot andere functies. Fysiek zware arbeid is moeilijk tot je pensioen vol te houden. Werknemers moeten daarom investeren in bij- of omscholing, zodat ze perspectief op arbeid blijven houden.
