Emotionele intelligentie (EQ) is dan ook een van de meest onmisbare skills voor medewerkers tijdens bedrijfstransformaties. De psycholoog en auteur Daniel Coleman zette dit onderwerp op de kaart. Volgens hem is EQ gebaseerd op 5 fundamenten:
- Zelfkennis: Het (her)kennen van de eigen emoties
- Zelfmanagement: Het managen van je eigen emoties
- Motivatie: Het gebruiken van je eigen emoties ten dienste van een doel
- Empathie: Het herkennen van emoties bij anderen
- Sociale Vaardigheden: Het managen van emoties bij anderen.
Travis Bradberry stelt in zijn boek Emotional Intelligence 2.0 dat emotionele intelligentie voor 58 procent het succesvol uitoefenen van een beroep bepaalt. Mensen worden aangenomen vanwege hun relevante kennis en kunde. Maar willen ze excelleren in hun vak, dan is EQ meer dan een handige bijrijder. “IQ helps you to get the job, EQ helps you to keep the job.”
Mensen met een hoog EQ vertonen een bepaald gedrag. Op het internet circuleren diverse lijstjes met kenmerken van mensen met een hoge mate van EQ. Maar welke aan emotionele intelligentie gerelateerde kenmerken, gewoontes en skills zijn nu relevant voor een succesvolle transformatie?
Niet alleen digitale transformatie
Ik spreek hier bewust van transformatie in het algemeen en niet alleen over een digitale transformatie: een digitale transformatie kan niet geïsoleerd plaatsvinden. Het betreft namelijk ook de transformatie van de organisatie zelf, de processen en de cultuur. En juist op die aspecten heeft emotionele intelligentie een grote invloed.
De volgende kenmerken van mensen met een hoge EQ helpen bij de transformatie van een organisatie:
1. Blik naar voren
Ze zijn ruimdenkend en vooruitdenkend; ze leven niet in het verleden en kunnen het verleden dan ook makkelijk loslaten. Transformatie is voor hen een continu proces. ‘Vroeger was alles beter’ hoor je hen niet zeggen.
2. Geen perfectionisten
Ze streven niet naar perfectie en blijven niet te lang in het probleemdomein hangen. Ze begrijpen dat perfectie niet bestaat en dat het streven hiernaar tot frustratie kan leiden. Ze zien daarentegen wel dat er altijd een betere situatie kan zijn en dat (wederom) transformatie een continu proces is.
3. Focus op het positieve
Mensen met een hoog EQ focussen op positieve zaken en zoeken naar manieren om het leven aangenamer, beter en leuker te maken. Transformatie is voor hen een stap voorwaarts, een stap naar een nieuwe situatie die beter is dan de voorgaande.
4. Open houding
Ze zijn empathisch, kunnen goed luisteren en staan open voor feedback. Hierdoor begrijpen ze andere standpunten beter en zijn ze beter in staat om samen te werken. Als aanjager of initiator van een transformatie is het noodzakelijk om de achterban mee te krijgen. Door te luisteren naar de betrokkenen en ze mee te laten denken en werken aan het transformatieproces vergroot de kans dat de transformatie succesvol verloopt. Ze zijn dan ook in staat om doordachte en grondige beslissingen te nemen.
5. Leiders, geen volgers
Ze zijn een voorbeeld voor anderen. Vanwege hun instelling en aanpak zullen ze als change agent acteren. Anderen zien mensen met een grote EQ daarom sneller als een leider.
6. Stressbestendig
Een transformatie gaat soms gepaard met onzekerheid, tegenslagen en onverwachte gebeurtenissen. Dat kan leiden tot stress. Emotionele intelligentie zorgt voor een goede omgang hiermee. Mensen met een groot EQ zijn dankzij hun sterkere zelfmanagement-skills beter in staat niet-gefundeerde gedachten te vermijden of relativeren. Ze herkennen bovendien eerder stressgevoelens en kunnen daar beter mee overweg dan personen met een lager EQ.
Trainen van emotionele intelligentie
Wanneer de mensen in een organisatie in staat zijn om aan bovenstaande kenmerken te voldoen, dan komt een succesvolle transformatie een stap dichterbij. Maar wat moet daar voor gebeuren? Juist: werken aan de emotionele intelligentie.
Net als dat je het menselijk lichaam kunt trainen voor het leveren van een sportprestatie, kun je ook de hersenen trainen. Belangrijk, want die bepalen immers je denken en handelen. Alleen over het onderwerp lezen is niet genoeg. Net als dat ik met het lezen van boeken over sportscholen geen strakker lichaam krijg.
Uit de taboesfeer
Het trainen van de hersenen voor een hoger EQ ligt nog veelal in de taboesfeer van organisaties. Beproefde methodes zoals mindfulness en meditatie worden vaak onterecht in de hoek van zweverigheid en ‘Oosterse, maar geen Westerse wijsheden’ geplaatst. Wetenschap toont echter anders aan: mindfulness-oefeningen en meditatie zijn wetenschappelijk bewezen methoden voor het trainen van specifieke delen in de hersenen en verbindingen tussen bepaalde hersencellen. Precies die delen en verbindingen die verantwoordelijk zijn voor de emotionele intelligentie.
Het is de hoogste tijd dat organisaties hun vooroordelen opzijschuiven en hiervoor openstaan. Een succesvolle transformatie vraagt daarom.
