Soepeler ontslag staat innovatie in de weg

Landen met meer of minder flexibele arbeidsmarkten onderscheiden zich niet in hun bbp-groei of in niveaus van werkloosheid, maar wel in de groei van de arbeidsproductiviteit. De vraag of soepeler ontslag innovatie en productiviteit bevordert of juist belemmert, hangt ook af van het type innovatiemodel: is er sprake van een ‘ondernemersmodel’ van innovatie (Schumpeter I) waar men vooral algemeen beschikbare kennis gebruikt’ Of gaat het om een ‘routinemodel’ van innovatie (Schumpeter II) dat leunt op cumulatieve kennisontwikkeling en op ‘ervaringskennis”

Historisch geaccumuleerde kennis

De hypothese dat soepeler ontslag innovatie zou kunnen bevorderen is sterk geïnspireerd door de Amerikaanse ervaring met `garage businesses’ (ploeteren in de schuur). Silicon Valley kende als broedplaats van IT-innovaties een grote turbulentie bij zowel bedrijven als werknemers. Veel innovaties vinden echter plaats in gevestigde bedrijven waar men veelal aan minder spectaculaire verbeteringen van producten, processen en systemen werkt. Omdat bij gevestigde bedrijven historisch geaccumuleerde kennis – waaronder veel persoonsgebonden ervaringskennis – belangrijk is, hebben bedrijven behoefte aan goede beschermde insiders met lange baanduren.

Knutselende ondernemers

Dit heeft als beleidsimplicatie dat bij bedrijven die het routinematige innovatiemodel (Schumpeter II) volgen, een goede ontslagbescherming in stand dient te worden gehouden. De jonge `knutselende’ ondernemers (Schumpeter I-model) zou men dispensatie kunnen geven (tijdelijk tot ze groot zijn en overgaan op het routinemodel).

Verwijzing: Kleinknecht, A., Naastepad, R., Storm, S., Vergeer, S. (2013) Soepel ontslag en innovatie. ESB Ondernemerschap en innovatie. Jaargang 98 (4655), 8 maart, 2013

Meer over de innovatiemodellen en de voors en tegens van soepeler ontslag vindt u in het artikel op de Kennisbank Sociale Innovatie