Misbruik van omstandigheden bij tekenen schuldbekentenis

De werkneemster is op 20 oktober 2008 in dienst getreden bij V&D als verkoopster bij het filiaal in Amstelveen. In september 2010 heeft V&D een onderzoek naar de werkneemster gestart omdat zij werd verdacht van diefstal. Daartoe zijn onder meer camera’s geplaatst in twee magazijnen.  

Schorsing en ontslag op staande voet na schuldbekentenis

Op 21 oktober 2010 heeft V&D de werkneemster geconfronteerd met het feit dat zij goederen had gestolen. Tijdens een gesprek, van 15 minuten, met de bedrijfsleider en iemand van de bedrijfsrecherche, bekende de werkneemster de diefstal en heeft men aan de hand van verklaringen van de werkneemster berekend voor welk bedrag zij goederen had weggenomen. Dit bedrag werd vastgesteld op € 115.500.

In het gespreksverslag (hierna: schuldbekentenis) dat door alle partijen is ondertekend, staat onder andere dat de werkneemster voor een periode van tenminste een jaar, twee keer per week tenminste 3 of 4 tassen met goederen aan kennissen heeft meegegeven en dat zij het totale schadebedrag van € 115.500 aan V&D wil terugbetalen.

Hierna heeft V&D de werkneemster met onmiddellijke ingang geschorst en aangifte bij de politie gedaan. Op enig moment is de werkneemster op staande voet ontslagen, waarna V&D meerdere malen heeft getracht het schadebedrag te innen. Op 28 januari 2011 heeft de advocaat van de werkneemster de schuldbekentenis schriftelijk vernietigd op grond van misbruik van omstandigheden. 

Vordering werkgever en verweer werkneemster

V&D vorderde veroordeling van de werkneemster tot betaling van € 115.500 te vermeerderen met rente en kosten. De werkneemster was van mening dat er geen sprake was van wilsovereenstemming ten aanzien van de schuldbekentenis. Daarnaast was zij van mening dat er sprake was van misbruik van omstandigheden.

Misbruik van omstandigheden

De rechtbank oordeelde dat het verweer dat de werkneemster de schuldbekentenis niet daadwerkelijk wilde ondertekenen en dat dus geen sprake was van wilsovereenstemming niet op ging. Door de ondertekening van de schuldbekentenis (die ook op alle pagina’s door de werkneemster is geparafeerd en waarin zij het verschuldigde bedrag bovendien in cijfers en letters zelf heeft opgeschreven) mocht V&D aannemen dat zij met de gehele inhoud van de schuldbekentenis instemde.

De rechtbank was verder van oordeel dat van misbruik van omstandigheden kan worden gesproken als V&D wist of had moeten begrijpen dat de werkneemster door bijzondere omstandigheden bewogen werd tot het instemmen met het in de schuldbekentenis opgenomen bedrag van € 115.500 en dat zij de instemming van de werkneemster bevorderde terwijl hetgeen zij wist of had moeten begrijpen haar daarvan had behoren te weerhouden.

Hier had de rechtbank meegenomen dat een werkgever een overwichtpositie heeft ten opzichte van de werknemer. Dit gold des te meer, nu de werkneemster in het gesprek alleen was terwijl aan de zijde van V&D twee heren aanwezig waren die in hiërarchie hoger stonden dan de werkneemster. Bovendien bevond de werkneemster zich in het gesprek in een benarde positie omdat zij werd geconfronteerd met het feit dat de door haar gepleegde diefstal was ontdekt. Dat V&D haar in dat gesprek een schuldbekentenis heeft laten tekenen voor wat betreft de door haar gepleegde diefstal, kan V&D niet worden verweten maar V&D kan wel worden aangerekend dat zij haar tevens een schuldbekentenis heeft laten tekenen voor de door haar verschuldigde schadevergoeding.

Schuldbekentenis met dwingende bewijskracht

Omdat het gaat om een schuldbekentenis in de zin van artikel 158 lid 1 RV waaraan dwingende bewijskracht toekomt, had V&D de werkneemster moeten informeren over de juridische gevolgen van het ondertekenen hiervan. Ook was het volstrekt onduidelijk of V&D door de diefstal daadwerkelijk voor een bedrag ad € 115.500 schade had geleden.

V&D had moeten begrijpen dat de werkneemster niet zou hebben ingestemd met het schadebedrag wanneer zij de tijd had gekregen zich te beraden en (juridisch) advies in te winnen. Er was dan ook sprake van misbruik van omstandigheden aan de zijde van V&D. De schuldbetekenis was terecht vernietigd en de vordering van V&D werd afgewezen. 

Rechtbank Amsterdam, 1 februari 2012, LJN: BV3669

Tip

Voordat je als werkgever een werknemer een schuldbekentenis laat ondertekenen, is het aan te raden om driemaal na te denken wat je precies in de schuldbekentenis laat opnemen. Daarnaast is het vooral belangrijk om de werknemer goed voor te lichten over wat de consequenties van de schuldbekentenis kunnen zijn.