Steeds meer bedrijven herzien hun mobiliteitsbeleid. Dit gebeurt niet alleen vanwege de rapportageverplichting werkgebonden personenmobiliteit (WPM) die sinds 1 juli 2024 geldt, maar ook omdat ze het als een hefboom zien voor duurzaam, flexibel en aantrekkelijk werkgeverschap. Modern belonen-expert Esther Flipse geeft enkele voorbeelden van bedrijven die hier al ver in zijn en zet alle mogelijkheden op een rij.

De moderne medewerker waardeert flexibiliteit en de mogelijkheid om eigen keuzes te maken. Dit betekent dat een mobiliteitsbeleid dat ruimte biedt voor persoonlijke voorkeuren, zoals het kiezen van duurzame vervoersopties, niet alleen aantrekkelijk is, maar ook aansluit bij de waarden van de medewerker.

Een mobiliteitsbeleid dat bijdraagt aan de verduurzaming van het bedrijf, is een kans voor werkgevers. Bedrijven met een duidelijke duurzaamheidsdoelstelling trekken namelijk steeds vaker de aandacht van potentiële medewerkers.

Bevorderen ov, ook voor privéreizen

Een opvallende trend is de focus op het bevorderen van het gebruik van Openbaar Vervoer (ov) voor zowel woon-werkverkeer als dienstreizen. OV is immers, samen met lopen en fietsen, een van de meest duurzame manieren van reizen. Het blijft dan niet alleen bij het volledig vergoeden van het ov, een gratis upgrade 1e klas en deelvervoer zoals de ov-fiets, maar ook het vergoeden van privéreizen met het ov.

Rapportageverplichting werkgebonden personenmobiliteit

Heeft je organisatie 100 of meer werknemers? Dan ben je verplicht te rapporteren over het zakelijke verkeer en het woon-werkverkeer van uw werknemers. Dit is de rapportageverplichting werkgebonden personenmobiliteit (WPM). Deze verplichting geldt vanaf 1 juli 2024. Vanaf 15 januari 2025 kun je de gegevens doorgeven (rapporteren) over 2024. Maandag 30 juni 2025 moet de rapportage over 2024 moet binnen zijn Lees hier meer over op de site van de RVO

Voorbeelden van bedrijven die het verschil maken met hun mobiliteitsbeleid

Een aantal bedrijven zet zich actief in om privéreizen met het ov te stimuleren, wat hen helpt om een aantrekkelijk mobiliteitsbeleid te ontwikkelen. Voorbeelden hiervan zijn het Havenbedrijf Rotterdam, Hogeschool Utrecht en Vitens.

Praktijkvoorbeeld Havenbedrijf Rotterdam

Het Havenbedrijf Rotterdam is een pionier op het gebied van duurzame mobiliteit. Al sinds 2018 werkt het bedrijf actief aan het terugdringen van autogebruik onder medewerkers, waarbij de focus ligt op alternatieven zoals fietsen en het openbaar vervoer. Deze initiatieven sluiten aan bij de ambitie om de Rotterdamse haven te verduurzamen en voorop te lopen in de energietransitie.

Om dit te realiseren, zijn onder meer de volgende arbeidsvoorwaardelijke regelingen getroffen:

  1. Medewerker heeft de keuze tussen een treintrajectkaart 1e klas of een OV Vrij-abonnement om in heel Nederland vrij te reizen, ook privé.
  2. Medewerkers die niet met de trein maar met metro en bus naar werk komen, wordt een kaart geboden met een extra RET-zone om vrij te reizen.
  3. Medewerkers betalen de parkeerplek van € 110 per maand volledig zelf.

Om medewerkers verder te stimuleren om de auto te laten staan, was er een tijdelijke maatregel waarbij medewerkers een beloning kregen als zij hun parkeerabonnement inleverden. Deze beloning begon bij €250 in de eerste maand en bouwde in zes maanden af naar €0.

Meer weten? Lees erover op Anders Reizen.

Vaker afspraken over werken in ov

Werknemers werken vaker in het openbaar vervoer en werkgevers maken daar ook vaker afspraken over. Lees hier meer

Praktijkvoorbeeld Hogeschool Utrecht

Sinds 1 januari 2024 heeft de Hogeschool Utrecht (HU) een vernieuwde mobiliteitsregeling ingevoerd om duurzaam reizen aantrekkelijker te maken voor medewerkers. Deze regeling sluit aan bij de ambitie van de HU om hun CO2-uitstoot in 2030 volledig terug te brengen naar nul. Reizen door medewerkers bleek een belangrijk aandachtspunt, omdat dit maar liefst 75 procent van hun totale uitstoot veroorzaakt.

De opties voor medewerkers:

  1. De eerste mogelijkheid is een ov-kaart waarmee ze gratis kunnen reizen met trein, bus, tram en metro in Nederland. Dit geldt voor woon-werkverkeer, dienstreizen en privé-uitstapjes (ook in het weekend). Iedereen in dienst van de HU kan hiervoor kiezen, ook mensen met een minimale aanstelling.
  2. De tweede mogelijkheid die medewerkers kunnen kiezen, is een financiële vergoeding voor de kilometers die ze maken om naar hun werk te komen. Degenen die zich te voet of met de fiets verplaatsen kunnen 21 cent per kilometer declareren en automobilisten 14 cent tot een maximum van 50 kilometer enkele reis.

De impact

De keuze voor het ov blijkt populair. Uit navraag bij HR blijkt dat 48 procent van de medewerkers voor de ov-kaart heeft gekozen. 31 Procent kiest voor de kilometervergoeding voor autorijden (14 cent per kilometer) en 21 procent kiest voor de vergoeding voor het fietsen of lopen (21 cent per kilometer).

Degenen die voor autorijden kiezen, wonen vaak op locaties waar het openbaar vervoer minder goed bereikbaar is, waardoor het reizen met ov in sommige gevallen te tijdrovend is.

Tijdens deze masterclass leer je op welke wijze je een modern beloningsbeleid kunt vormgeven dat bijdraagt aan de employer branding strategie en employee experience binnen jouw organisatie.

Praktijkvoorbeeld Vitens

Vitens heeft, als drinkwaterbedrijf, te maken met verschillende uitdagingen. Klimaatverandering, onvoorspelbare gebruikspatronen, nieuwe technologieën en de druk op de ondergrond door bebouwing zorgen voor een grote invloed op de infrastructuur. Dit betekent dat investeringsbeslissingen voor de lange termijn moeten worden genomen om in te spelen op deze veranderingen en onzekerheden. De langetermijnvisie van Vitens zet hiervoor de grote lijnen uit.

Duurzaamheid als drijvende kracht

Hoe schoner de omgeving en het gedrag, hoe schoner het drinkwater. De strategie richting 2030 is: elke druppel water moet duurzaam uit de kraan komen. Dit vereist een volledig duurzame bedrijfsvoering, waarin mobiliteit met minimale CO2-uitstoot een essentieel onderdeel is.

Momenteel is 70 procent van de personenmobiliteit per auto elektrisch, maar de duurzaamste kilometer is de niet-gemaakte kilometer. Daarom wordt binnen Vitens ook hybride gewerkt, wat inhoudt dat medewerkers gemiddeld twee dagen per week thuiswerken. Vitens is ambitieus op het gebied van duurzame mobiliteit. In de toekomst worden ook de monteursbussen en bestelauto’s in dit proces meegenomen.

Drie duurzame opties als stimulans

Ook worden collega’s gestimuleerd om duurzaam te reizen door ze te wijzen op drie duurzame opties (als stimulans, geen verplichting) die keuze en flexibiliteit bieden:

  1. Onbeperkt zakelijk en privéreizen met het ov.
  2. Een mobiliteitsbudget met een vergoeding per gereisde kilometer van 19 cent en een hogere vergoeding voor duurzamere varianten zoals fietsen en lopen van 35 cent netto per kilometer.
  3. Een duurzame auto van Vitens, dat betekent nu elektrisch en in de toekomst misschien op waterstof.

Duurzame mobiliteit als aantrekkelijke arbeidsvoorwaarde

De praktijkvoorbeelden van Havenbedrijf Rotterdam, Hogeschool Utrecht en Vitens laten zien hoe mobiliteitsbeleid kan worden ingezet om zowel duurzaamheid te bevorderen als de aantrekkelijkheid van de werkgever te vergroten.

Als we alle mogelijkheden die werkgevers kunnen overwegen om mobiliteit duurzamer te maken op een rijtje zetten, zien we dat er verschillende manieren zijn om medewerkers te ondersteunen en tegelijkertijd de bedrijfsdoelen te behalen. Bijvoorbeeld:

  • Bevorderen van milieuvriendelijker woon-werkverkeer door de reiskostenvergoeding voor lopen, fietsen of reizen met openbaar vervoer hoger te maken dan die voor reizen per auto.
  • Implementeren van hybridewerkenbeleid (iedere kilometer die je niet hoeft te reizen is het meest duurzaam).
  • Niet zomaar een parkeerplek voor de medewerker ter beschikking stellen, tenzij de reistijd aanzienlijk groter is met het openbaar vervoer dan met de auto.
  • Aanbieden van een fiets – denk aan een leasefiets – aanschaf fiets via de vrije ruimte WKR of een renteloze lening.
  • Toekennen van een verhoogd leasebudget aan medewerkers die kiezen voor een elektrische auto. Oorspronkelijk was het plan van de regering om alle nieuwe zakelijke auto’s in 2025 verplicht elektrisch te maken, maar dit is vooralsnog uitgesteld naar een nog onbekende datum.
  • Aanbieden van een mobiliteitsbudget waarmee medewerkers flexibel kunnen kiezen voor verschillende duurzame vervoersopties.
  • Stimuleren van carpooling onder medewerkers.
  • Promoten van het gebruik van deelauto’s als alternatief voor het bezit van een eigen auto.
  • Aanmoedigen van thuiswerken als een effectieve maatregel om woon-werkverkeer te verminderen.
  • Belonen van medewerkers die kiezen voor duurzame vakanties, zoals trein- of wandelvakanties, met extra vakantie-uren of een verhoogde vakantietoeslag.

Keuzevrijheid met een mobiliteitsbudget

Een van de onderdelen die kan worden vastgelegd in een modern mobiliteitsbeleid is het faciliteren van een mobiliteitsbudget. Een dergelijk budget is afhankelijk van functie en salaris en is in de regel voor iedere medewerker van toepassing. Het komt er in het kort op neer dat de medewerker zelf bepaalt op welke wijze het betreffende budget wordt aangewend. Keuzevrijheid is hierbij het sleutelwoord. Openbaar vervoer, een flexibel autoleasecontract, een leasefiets, een fietsplan of combinaties hiervan, het kan allemaal. Tegelijkertijd is er sprake van een koppeling met de hybride werken/thuiswerkregeling en ook daarin zijn zaken vastgelegd die leiden tot keuzevrijheid.

Wil je meer weten? Dit onderwerp komt uitgebreid aan bod in de Masterclass Future Proof Belonen Future proof belonen: bouwen aan een wendbaar beloningsbeleid – HR Academy

Tijdens deze masterclass leer je op welke wijze je een modern beloningsbeleid kunt vormgeven dat bijdraagt aan de employer branding strategie en employee experience binnen jouw organisatie.