Nieuw is de regeling niet, maar nu de komende tijd meerdere cao’s van kracht worden die deze mogelijkheid benutten, komt de optie om fiscaalvriendelijk een deel van de studieschuld af te lossen in één keer beschikbaar voor tienduizenden werknemers.
Dat is zeker aanlokkelijk voor studenten uit de zogeheten ‘pechgeneratie’. Zij mochten tussen 2015 en 2022 niet rekenen op een basisbeurs en hebben vaak veel geld geleend om hun studerend leven te bekostigen. Gemiddeld bedraagt hun schuld €24.600 euro. Afbetaling mogen zij uitsmeren over in totaal 35 jaar, maar daar komt een aardige rente (voor 2025 vastgezet op 2,57%) bovenop. Ter vergelijking: 30-plussers hadden een studieschuld van gemiddeld 18,8 duizend euro (bron: CBS).
Studenten die leenden van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) onder het sociaal leenstelsel hebben nog weinig tijd gehad om af te lossen. Een hoge studieschuld is in meerdere opzichten beperkend voor hun toekomst, bijvoorbeeld omdat die de mogelijkheden voor het afsluiten van een hypotheek beknot. Van het maximale leenbedrag wordt eerst de reststudieschuld afgetrokken.
Pechgeneratie
Inmiddels is de lichting van de pechgeneratie grotendeels de arbeidsmarkt op gestroomd, waar flink strijd om hen wordt geleverd. Een werkgever die een fiscaal milde aflossing faciliteert (of die valt onder een cao waarin dit is vastgesteld) kan extra attractief zijn.
Individueel Keuze Budget
Een van die werkgevers is de Rijksoverheid. Vanaf 2025 biedt die aflossing van de studieschuld als mogelijkheid binnen het Individueel Keuze Budget (IKB), een variant van wat voorheen het cafetariamodel heette.
Het IKB is een arbeidsvoorwaardekeuzesysteem, waaruit werknemers een deel van het brutoloon uit een (virtueel) potje kunnen besteden aan tevoren vastgestelde doelen. Het potje wordt gevuld met vakantiegeld en de dertiende maand en bedraagt opgeteld zo’n 16 procent van het salaris. Medewerkers kunnen eruit putten voor extra verlofdagen, een elektrische fiets (deels) bekostigen of zonnepanelen aanschaffen.
Een deel van het brutosalaris wordt dan netto ingezet, dus zonder er inkomstenbelasting over te betalen. Rijksambtenaren (bij gemeenten wordt over zo’n voorziening onderhandeld) mogen jaarlijks maximaal € 2.000 uit hun IKB-budget inzetten voor het aflossen van de eigen studieschuld bij DUO.
Studieschuld drukt zwaar
Een bedrijf dat vooraan stond bij de invoering van deze arbeidsvoorwaarde was KPN. Daar mogen oud-studenten jaarlijks €2.500 euro aflossen op hun studieschuld uit het ‘Flex & Boost’-spaarpotje.
KPN betaalt de bruto inleg netto uit, of verhoogt de bruto inleg met een extra bruto bijdrage van maximaal tweemaal de bruto inleg. Een flink deel van de schuld kan zo belastingvriendelijk afbetaald worden.
Voor duurzame inzetbaarheid is dat volgens het telecombedrijf ook gunstig. Studieschuld drukt zwaar op sommige jonge werkenden, en kan zich in de vorm van stress manifesteren. Inmiddels hebben ook grote werkgevers als ProRail, ING, het UWV en Schiphol hun ‘bruto-/nettoregeling’ verruimd met de mogelijkheid af te lossen op de studieschuld, met instemming van de Belastingdienst.
Totale loonsom
Of zo’n regeling binnen het bereik van kleine werkgevers ligt, is sterk de vraag. Voor aflossing van een studielening kent de Wet loonbelasting geen gerichte vrijstelling. Om belast loon met fiscaal voordeel te kunnen inzetten voor de aflossing van de studieschuld komt die doorgaans ten laste van de zogenoemde ‘vrije ruimte’, afhankelijk van de (totale) loonsom van de organisatie.
MKB
Tot een loonsom van € 400.000 bedraagt de vrije ruimte 2%, boven dit bedrag 1,18%. Worden die percentages overschreden, dan moet de werkgever 80% eindheffing afrekenen met de fiscus. Voor veel bedrijven in het mkb zijn er weinig mogelijkheden om de medewerkers zo tegemoet te komen; de vrije ruimte bedraagt tot een fiscale loonsom van € 400.000 maximaal € 8.000. Uit dat potje moeten ook extraatjes als kerstpakketten, personeelsuitjes enz. worden betaald.
Gevolgen voor toeslagen
Een punt voor HR om op te letten is dat de uitruil gevolgen kan hebben voor inkomensafhankelijke toeslagen (huurtoeslag, zorgtoeslag, kinderopvangtoeslag of toeslagen voor studiefinanciering), eventuele sociale uitkeringen en de pensioengrondslag.
De werkgever kan aan gebruik van de regeling voorwaarden stellen. Bijvoorbeeld de eis dat de begunstigde werknemer minimaal een aantal jaren blijft werken bij de organisatie – met een terugbetalingsverplichting als dat niet gebeurt. Goede uitleg aan de werknemers over consequenties door HR is cruciaal. Daarnaast kost het tijd om medewerkers te adviseren over verstandige keuzes en gevolgen.
Sociaal fonds
Is een bruto-/nettoregeling nauwelijks een optie met het oog op weinig resterende vrije ruimte, dan zijn er voor werkgevers andere mogelijkheden, schrijven Hans de Vries en Armand Laheij van de Algemene Werkgevers Vereniging AWVN. In een paper (voor leden, inlog https://www.awvn.nl/maatschappelijk-verantwoord-werkgeven/publicaties/mvw-tegemoetkoming-in-aflossing-studieschuld/) waarvan zij de auteurs zijn, geven zij met rekenvoorbeelden aan hoe werkgevers aflossing van de studieschuld op een zo voordelig mogelijke manier kunnen inkleden. Ook leggen ze de voor- en nadelen uit, vanuit werkgeversoptiek.
Lidmaatschapsgeld
Als alternatief voor een bruto/netto-regeling wijst de AWVN onder meer op de mogelijkheid van de inrichting van een sociaal fonds, om bij te dragen aan de aflossing van een studieschuld. Daaraan betalen medewerkers zelf op bescheiden wijze mee, in de vorm van lidmaatschapsgeld.
“Een uitkering uit een fonds is belastingvrij als de bijdrage die de werkgever doet in het fonds maximaal net zo groot is als de inleg door alle werknemers samen. Daarbij wordt gekeken naar de totale bijdragen gedurende de afgelopen vijf jaar. Als het fonds nog geen vijf jaar bestaat dan wordt gekeken naar de periode vanaf de oprichting”, aldus Laheij en De Vries.
Niet ten koste van de vrije ruimte
Een uitkering uit het sociaal fonds voor aflossing van de studieschuld (of andere bestemmingen) is geen recht, maar moet voldoen aan een reglement waarin de doelen zijn beschreven. Gebruik maken van een bestaand fonds of een fonds starten om werknemers te helpen studieschulden af te lossen kan volgens de auteurs een aantrekkelijke optie zijn.
“Deze mogelijkheid blijft geheel buiten de werkkostenregeling en de werkgeversbijdrage aan het fonds gaat dus ook niet ten koste van de vrije ruimte”, aldus de AWVN-fiscalisten.
Lees ook Checklist Financiele gezondheid medewerkers: zo maak je het bespreekbaar
Tijdens deze masterclass leer je op welke wijze je een modern beloningsbeleid kunt vormgeven dat bijdraagt aan de employer branding strategie en employee experience binnen jouw organisatie.
Gerelateerd
Tijdens People Analytics en AI 2025 ontdek je hoe je technologische oplossingen kunt inzetten om medewerkers aan te trekken, te ontwikkelen en te behouden. Of je nu een beginner bent of een ervaren professional, deze dag biedt een dynamisch programma vol workshops, kennissessies en inspirerende praktijkvoorbeelden die je zullen helpen de toekomst van werk vorm te geven.
