Veilig aan de slag met gevaarlijke stoffen op de werkvloer. Een stappenplan

In een recent rapport stelt de Arbeidsinspectie dat bedrijven meer aandacht moeten besteden aan het beschermen van hun personeel dat met gevaarlijke stoffen werkt. Sommige van die stoffen zijn schadelijk voor mensen. Ze kunnen explosief, giftig of kankerverwekkend zijn. Alle reden voor een gesprek met Charlotte de Bruin, Bedrijfsarts, Health Officer Keuringen en als voorzitter betrokken bij het Expertise Centrum Toxische Stoffen (ECTS) van Arbo Unie. Waar moet je op letten en hoe bescherm je mensen?

‘Ga de werkvloer op’

Werkgevers en leidinggevenden kunnen putten uit verschillende handvatten om medewerkers te beschermen. De Bruin: “Kennisnemen van die tips helpt, maar een van de allerbelangrijkste adviezen die ik daarnaast wil meegeven is ‘ga de werkvloer op’. Dat geldt zowel voor leidinggevenden in het bedrijf, maar ook voor bedrijfsartsen. Ik signaleer dat sommige bedrijven risico’s beter in kaart moeten brengen. Om daar stappen in te maken, is investeren in werkplekonderzoek essentieel. Ervaar zelf in praktijk op welke manier mensen omgaan met gevaarlijke stoffen, praat met mensen en begrijp de werkprocessen. Laat je hierin bijstaan door professionals zoals een arbeidshygiënist en bedrijfsarts. Tot slot: zorg dat je de bedrijfscultuur begrijpt. Je komt er namelijk niet alleen met een lijstje do’s and don’ ts. Het doorgronden van de cultuur is essentieel om te bepalen welke gedragsverandering nodig en succesvol is. Het is maatwerk.”

Stappenplan: arbeidshygiëne strategie

De Bruin: “Dus jezelf (nog meer) verplaatsen in processen op de werkvloer is belangrijk. Een andere meer praktische tip, is te werken volgens de zogenaamde arbeidshygiëne strategie. Een goed stappenplan van te nemen maatregelen om het werk zo gezond en veilig mogelijk te maken.”

Doorloop het STOP-acroniem:

• Stap 1: Vervang de gevaarlijke stof door een niet of minder gevaarlijke stof
• Stap 2: Pas technische maatregelen, werkprocessen, uitrustingen en materialen toe die de risico’s voorkomen of beperken (bijvoorbeeld afscherming van de bron)
• Stap 3: Tref collectieve beschermingsmaatregelen bij de bron of neem organisatorische maatregelen (bijvoorbeeld rouleren van werkzaamheden)
• Stap 4: Zorg voor persoonlijke beschermingsmiddelen voor de werknemers die (kunnen) worden blootgesteld aan gevaarlijke stoffen

De Nederlandse Arbeidsinspectie legt de vier stappen in meer detail en met concrete voorbeelden uit in dit document.

Nieuw onderzoek naar vroegtijdiger signaleren blootstelling aan gevaarlijke stoffen

Laat medewerkers die met gevaarlijke stoffen werken regelmatig keuren. Sommige stoffen geven direct gezondheidsklachten, andere stoffen geven pas jaren later gezondheidsschade. De Bruin: “Het begint allemaal bij het creëren en vasthouden van een veilige werkomgeving. Maar, als mensen dan toch eenmaal werken met gevaarlijke stoffen, wil je eventuele gezondheidsproblemen zo vroeg mogelijk signaleren. In samenwerking met de Universiteit Leiden en Utrecht onderzoekt het Arbo Unie Kennisinstituut Werk en Gezondheid een nieuwe gevoeligere methode om blootstelling aan gevaarlijke stoffen in een vroeger stadium op te sporen. Dit doen we met behulp van bloedonderzoek. We willen daarmee gezondheidsschade terugdringen. We verwachten eind 2025 de eerste onderzoeksresultaten te kunnen presenteren.”

Meer informatie
Wil je meer weten over veilig werken met gevaarlijke stoffen? Of heb je ondersteuning nodig in het opstellen van een risicoanalyse? Neem dan contact met ons op via informatie@arbounie.nl.