Om een bredere spreiding van woon-werkverkeer te bewerkstelligen is een spitsheffing in het openbaar vervoer momenteel onderwerp van een politieke discussie. Werkgevers betwijfelen echter het effect van een spitsheffing. Er lijkt op zijn minst ondersteunend beleid nodig om de drukte in treinen te verminderen zo concludeert de AWVN op basis van eigen onderzoek naar hybride werken en mobiliteit onder 216 werkgevers.

Driekwart van de werkgevers geeft aan geen maatregelen te treffen om medewerkers de spits te laten mijden. De belangrijkste reden is dat werkgevers juist meer inspraak hebben gegeven aan werknemers over hun werktijden en werklocatie en deze niet zomaar willen inperken.

Meerdere praktische bezwaren tegen spitsheffing

Veel werknemers die hybride werken, hebben door hun thuissituatie bovendien beperkte mogelijkheden om op andere tijden dan de huidige naar de werklocatie te gaan. Publieke voorzieningen zoals scholen en kinderopvang zijn immers niet op afwijkende werktijden afgestemd. Ook is maar een beperkt deel van het werk geschikt om op andere dagen of tijden uit te voeren.

Een kwart van de werkgevers verwacht dat werknemers niet bereid zijn om op minder drukke tijden of dagen te reizen. Een risico van de spitsheffing is verder dat meer werknemers per auto zullen reizen, terwijl dat niet past bij de klimaatambities en bij de toch al hoge filedruk.

Hybride werken genormaliseerd

Het onderzoek toont verder aan dat hybride werken geaccepteerd en genormaliseerd is in Nederland. Werknemers met een functie die (deels) thuis uitgeoefend kan worden – meer dan de helft van de werknemers – maken er volop gebruik van. Werkgevers geven hun medewerkers veel ruimte. Wel vinden ze het belangrijk dat werknemers regelmatig op de werklocatie zijn: voor de binding met de organisatie en voor de sociale cohesie.

Geen beleid om verkeersbewegingen te spreiden

Door dit beleid is het op veel werklocaties op dinsdagen en donderdagen drukker en op woensdagen en vrijdagen  rustiger. Werkgevers zien daar nadelen van, zoals verloren werktijd door spitsdrukte en gebrek aan kantoorruimte op drukke dagen. Deze wegen echter minder zwaar dan de nadelen van een eventuele spitsheffing. Veel werkgevers hebben daarom (nog) geen beleid om verkeersbewegingen te spreiden.

Werkgevers zijn wel bereid om mee te werken aan spreiding van verkeersbewegingen, bijvoorbeeld door werknemers te stimuleren om buiten drukke tijden en dagen te werken en vergaderen.

Behoefte aan fiscale regels

Fiscale regels kunnen helpen om spreiding te bevorderen. Zo is het is nu fiscaal niet toegestaan om op dezelfde dag een thuiswerkvergoeding en een reiskostenvergoeding voor woon-werkverkeer toe te kennen. Ook hebben werkgevers behoefte aan een gerichte vrijstelling voor de fiets.

Daarnaast zijn betere randvoorwaarden nodig om spreiding van werktijden te realiseren. Zo moeten de openingstijden van de kinderopvang meebewegen om werknemers meer regelmogelijkheden te geven.

Aan het AWVN-onderzoek naar hybride werken en mobiliteit deden 216 werkgevers mee. De deelnemers vormen een dwarsdoorsnede van het Nederlandse bedrijfsleven. Er is in het onderzoek een lichte oververtegenwoordiging van werkgevers uit de dienstverlenende sectoren en uit de Randstad.