Mannen gelukkiger als ze in voltijd werken

Sociale ongelijkheden op het gebied van inkomen, gezondheid en geluk worden van oudsher toegeschreven aan individuele kenmerken, zoals opleidingsniveau. Maar niet alles kan daarmee worden verklaard. Waarom verdienen mannen nog steeds meer dan vrouwen, terwijl vrouwen inmiddels gemiddeld een hoger opleidingsniveau hebben? Om dergelijke ongelijkheden te verklaren is aandacht nodig voor omgevingsfactoren, zoals de familie en het land waar men woont. Socioloog Sean de Hoon onderzocht daarom in een door NWO gefinancierd proefschrift de rol van partnerrelaties en het ouderschap bij ongelijkheden in inkomen, gezondheid en geluk. Dat deed hij aan de hand van statistische analyses op data uit grootschalige internationale survey onderzoeken.

Voltijd en deeltijd

Voor een van de studies in zijn proefschrift onderzocht De Hoon ongelijkheden in geluk, in relatie tot deeltijd of voltijd werken. Welke omgevingsfactoren zijn dan van invloed? Uit zijn onderzoek blijkt dat er alleen bij mensen met schoolgaande kinderen een verschil is in geluk tussen werkers in voltijd of deeltijd. Vrouwen zijn in die situatie gelukkiger als zij deeltijd werken. Volgens De Hoon ervaren ze dan minder conflicten tussen de verantwoordelijkheden voor enerzijds werk en anderzijds hun gezin. Mannen echter zijn juist gelukkiger wanneer zij voltijd werken. “Ze voldoen daarmee aan de traditionele verwachtingen van de man die de kostwinnerrol vervult”, aldus De Hoon.
Ook bestudeerde De Hoon het ‘marriage premium’: het feit dat getrouwde mannen vaak meer verdienen dan alleenstaande mannen. Dit inkomensvoordeel wordt vaak verklaard vanuit de theorie dat getrouwde mannen de kostwinner rol moeten vervullen. Daardoor zouden ze meer gericht zijn op hun werk – en dus meer geld verdienen.
De Hoon ontdekte echter dat ook de cultuur van een land belangrijk is. In landen waar op de arbeidsmarkt een grotere ongelijkheid heerst tussen mannen en vrouwen zoals Ierland en Hongarije, is die marriage premium groter. In deze landen is de druk om de kostwinner rol te vervullen groter. Ook in landen waar relatief weinig echtscheidingen plaatsvinden (zoals Japan) is het marriage premium groter. Als er minder kans is om te scheiden, investeren mannen waarschijnlijk sterker in hun relatie en voelen zij meer druk om de kostwinner rol te vervullen.

Invloed kinderen

De promovendus deed ook onderzoek naar het feit dat voor vrouwen geldt dat wanneer zij kinderen krijgen, dit een grote negatieve invloed op heeft hun inkomen (de zogenaamde ‘motherhood penalty’). Het onderzoek van de Hoon wijst er echter op dat het effect van het eerste kind veel groter is dan het effect van een tweede of derde kind. “Ten behoeve van hun inkomen kunnen vrouwen het eerste kind beter overslaan”, stelt De Hoon dan ook ironisch.
Samen dragen de marriage premium en de motherhood penalty bij aan de voortdurende ongelijkheid in het inkomen van mannen en vrouwen, aldus de onderzoeker.

Doorbreken rolverdeling

Op basis van zijn onderzoek stelt De Hoon dat beleidsmakers die ongelijkheden willen verkleinen, er goed aan zouden doen om te proberen de rolverdeling tussen mannen en vrouwen minder traditioneel te maken. “Dit zou bijvoorbeeld kunnen door te zorgen dat mannen sterker betrokken raken bij de opvoeding en verzorging van kinderen en het huishouden. Een van de beleidsmaatregelen is bijvoorbeeld een ‘daddy quota’, een regeling in Scandinavische landen die een deel van het ouderschapsverlof speciaal reserveert voor vaders.”