Dit en meer blijkt uit het nieuwe sectorrapport van NVM Business, Kantorenmarkt 2022.
Hier worden de belangrijkste ontwikkelingen op nationaal en provinciaal niveau beschreven.
Actieve kleine gebruikers
In totaal werd 4,87 miljoen m2 aangeboden, 8% minder dan in 2020. Opvallend hierbij is dat de daling met name aanwezig was bij de kleinere oppervlakten. Kleinere kantoorgebruikers zijn dus actief op de gebruikersmarkt.Grotere kloof
Niet alleen de grote kantoorsteden blijven in trek. Ook in provinciesteden als Maastricht en Arnhem ontstaat krapte die leidt tot stijging van de huurprijzen. Veel primaire moderne en duurzame kantorenlocaties blijven succesvol terwijl verouderde kantoren op onaantrekkelijke locaties steeds moeilijker zijn te verhuren. Dit vergroot de kloof en leidt structureel tot relatief veel secundair verouderd kantorenaanbod. Een derde van het aanbod is drie jaar of langer beschikbaar voor een nieuwe gebruiker.
Regionale verschillen
De kantorenmarkt kent grote regionale verschillen. Ook binnen een provincie of stad is een uiteenlopend marktbeeld zichtbaar. Zo kent Flevoland een ruime markt met relatief veel aanbod in verhouding tot de opname. Friesland heeft daarentegen een krappere markt. Zuid-Holland heeft een gezonde balans. Daarbij heeft Rotterdam ondanks de hoge opname echter nog steeds een structureel aanbod van bijna 50%.
Tempo transformatie
Veel structureel aanbod vraagt om transformatie van een deel van de voorraad. Het herbestemmen van kantoren naar andere functies als wonen is nog steeds actueel. Alleen stagneert het tempo waarin grote oppervlakten uit de voorraad worden gehaald. De laatste jaren zijn al veel, met name kleinere, wooneenheden op deze manier gerealiseerd. Hierdoor wordt het steeds moeilijker om geschikte panden op de juiste locaties te vinden.Herstel beleggingsvolume
Het beleggingsvolume is in 2021 hersteld. Met een totaal belegd vermogen van 4,64 miljard euro is ruim 600 miljoen euro meer belegd dan in 2020. Het herstel is vooral toe te schrijven aan het aanhoudende lage renteniveau en de ruime beschikbaarheid van kapitaal. Het hogere volume heeft dan ook geleid tot dalende aanvangsrendementen op goede locaties.
Toekomst
Gunstige ontwikkelingen op de kantorenmarkt zijn voor gemeenten en ontwikkelaars niet direct aanleiding tot veel nieuwe marktinitiatieven. Door stijgende bouw- en materiaalkosten in 2021 en onzekerheid over de lange termijneffecten van de pandemie is er terughoudendheid voor nieuwbouwontwikkelingen. Hoe de kantorenmarkt zich in de toekomst ontwikkelt is afhankelijk van een aantal factoren. De hoge energiekosten kunnen positief uitwerken op de vraag naar en een toenemend belang van moderne en duurzame kantoren. De oplopende rente, sterk stijgende bouw- en materiaalkosten, recessie en oorlog in Oekraïne kunnen echter ook voor onzekerheid in de kantorenmarkt zorgen.
Meer informatie en downloaden rapport Stand van zaken Kantorenmarkt 2022
