‘We moeten de technologie inzetten om ons te bevrijden van de technologie’

De wereld is waanzinnig veranderd als het gaat om de impact van digitalisering en technologisering op ons dagelijks (communicatie)gedrag. Het idee dat we door digitalisering ‘anytime anywhere’ kunnen werken heeft een keerzijde. Het feit dat we als werkgever veel meer sturen op output is enerzijds een geweldige ontwikkeling, maar heeft voor onze werknemers ook risico’s in zich. ‘Als werkgever zeg ik je niet meer wanneer je moet werken en wanneer je vrij neemt en ik zeg  je ook niet meer hoe je je resultaten moet bereiken. Ik beoordeel je op je resultaten en op welke wijze je die najaagt is geheel aan jou.’ De relatie tussen werk en privé wordt voor steeds meer mensen steeds meer hybride en fluïde, en dat wordt enorm versterkt doordat de devices die we gebruiken (de mobiel voorop) zich perfect lenen voor het voortdurend ‘springen’ tussen werk en privé. We kunnen aan het voetbalveld met de mobiel even een zakelijk gesprek voeren, aan het zwembad van het hotel mails beantwoorden en ’s avonds laat (in bed) nog even de laptop openklappen om een paar rapportages uit te werken.

De logische gedachte dat het idee om langer bereikbaar te (moeten) zijn voor werk leidt tot meer stress is inmiddels door diverse wetenschappelijke onderzoeken bevestigd. De Britse onderzoekers Gillian Symon en Jon Whittle verrichtten onder de titel Digital Brain Switch een onderzoek met een aantal Britse universiteiten. Zij constateerden dat de druk van het voortdurend werkgerelateerde mails te moeten beantwoorden ‘desastreuse emotionele gevolgen’  kan hebben.

Een evenwichtige omgang met onze tools en devices: Uitdaging voor HR

Deze nieuwe realiteit schept ook uitdagingen voor HR. Er zijn steeds meer organisaties waar vanuit het bedrijf actief wordt ingezet op – bijvoorbeeld – de werk-privé-balans. Neem supermarktketen Lidl, die in België en Luxemburg besloot om het interne mailverkeer tussen zeven uur ’s avonds en zes uur ’s ochtends simpelweg onmogelijk te maken, zodat  ‘niemand onbewust onder druk gezet wordt om na kantooruren nog met werk bezig te zijn’. Ook grote Duitse bedrijven als Volkswagen en BMW hebben actief beleid op het verbieden of tegengaan van mailverkeer buiten werktijd.

Bij het beantwoorden van de vraag wat je als organisatie concreet kunt doen om werknemers te helpen om hun werk-privé-balans in evenwicht te krijgen komen we op het citaat bovenaan dit artikel: “We moeten de technologie inzetten om ons te bevrijden van de technologie”. Het citaat is afkomstig van Arianna Huffington. Zij deed deze uitspraak tijdens een geweldige keynote voor een volle zaal met HR-directeuren van – voornamelijk – grote internationale corporates. Huffington is zelf een zeer succesvolle zakenvrouw. Ze is onder meer mede-oprichter van the Huffington Post en staat op de Forbes-lijst van meest succesvolle zakenvrouwen. Huffington koppelt haar verhaal aan haar persoonlijke ervaring. Ze kreeg een burnout door haar leefwijze en die burnout zette haar aan tot een missie om mensen te helpen om te komen tot een stressvrijer bestaan. Mensen én organisaties moeten actief in de verandermodus gaan, houdt Huffington haar toehoorders voor: “We zijn allemaal gefascineerd door technologische ontwikkelingen, maar we moeten de mensen veel meer centraal gaan stellen in al deze veranderingen. Ik ben zelf een tech addict en weet hoe machteloos we zijn tegenover onze devices.”

Multitasking = task diversion

We zijn allemaal gaan leven in een ‘collective delusion’, zegt zij: Mensen denken dat het normaal is om 24 uur per dag te werken. We zijn voortdurend in allerlei situaties bezig met onze smartphones, onze laptops en onze tablets. Wij domineren de devices niet meer, de devices domineren ons, en dat moet radicaal veranderen, vindt Huffington. Ze zegt: “Het is een enorme misvatting om te denken dat multitasking mogelijk is. Je kunt niet verschillende dingen tegelijk doen. Wat wij multitasking noemen is in werkelijkheid task diversion.” Huffington houdt de HR-directeuren een heldere boodschap voor: Organisaties moeten een omslag maken. Ze moeten actief aan het werk om hun cultuur te veranderen. Dat betekent onder meer dat ze een cultuur moeten creëren waarin het gevoel bij werknemers dat ze 24/7 bereikbaar moeten zijn actief ontmoedigd wordt en dat het als not-done wordt gezien om vanaf je vakantieadres je werkmails te lezen. ‘Organiseer device free meetings’ adviseert Huffington.

Een van de leukste en meest interessante elementen in haar verhaal is dat ze laat zien dat we technologie actief kunnen inzetten om onszelf van diezelfde technologie te verlossen. We moeten onze relatie met ons mobieltje en onze laptop zien als een verslaving en net als bij andere verslavingen zijn we onmachtig om autonoom van die verslaving af te komen. We hebben hulp nodig, en die hulp kunnen we inroepen bij de technologie zelf. Huffington: “We moeten de technologie omarmen om ons te bevrijden van diezelfde technologie, zodat we ons weer kunnen verbinden met de mensen om ons heen.” Als voorbeeld noemt zij een app die ervoor zorgt dat je smartphone gedurende een vastgesteld aantal uren wordt gereduceerd tot een ‘gewone’ telefoon, waarmee je alleen maar kunt bellen en verder niets. Zet die app in werking zodat je na zes uur ’s avonds niet meer vanaf je mobiel kunt mailen of appen, adviseert Huffington: “Mensen kunnen dan weer dineren met hun kinderen zonder voortdurend op hun mobiel te zitten. Dit is het moment waarop we moeten zeggen: Genoeg is genoeg. Tech is geweldig, maar we moeten de prioriteit weer leggen bij de mensen.”

Disruptieve effecten

Een sterk bewustzijn van de hevige disruptieve effecten van technologie wordt steeds belangrijker. En hier komt de cultuur van de organisatie in beeld, houdt Huffington haar publiek voor: Vanwege die disruptieve effecten moeten we er actief voor zorgen dat menselijke waarden boven de technologie worden gesteld. Om een verandering in focus te realiseren moeten we ons herbezinnen op een cultuur waarin goed leven is gereduceerd tot succesvol leven en moeten we ons vooral gaan richten op dingen die veel waardevoller zijn dan status en macht. Huffington: “Heb je op iemands begrafenis wel eens horen zeggen ‘John was geweldig, hij vergrootte het marktaandeel met 30 procent’? Waarom hebben we de waarden die we bij iemands nalatenschap belangrijk vinden losgekoppeld van de waarden die we hem op zijn werk toekennen?”

Leiding in cultuurveranderingen

Arianna Huffington besloot haar betoog met een directe oproep aan de aanwezige HR-professionals. HR kan volgens Huffington de leiding nemen in cultuurveranderingen in bedrijven, en daarmee een enorme impact hebben: “Want de dingen die mensen leren op hun werk nemen ze mee naar huis en brengen ze over op hun netwerk van familie en vrienden”, zegt ze: “Ik geloof oprecht dat HR op dit gebied de wereld kan veranderen. Werkgevers kunnen mensen helpen om weerbaar te worden. We leven in een verbazingwekkende tijd waarin de technologie zo snel gaat dat de mensen het niet kunnen bijbenen. We weten allemaal dat er grote veranderingen aankomen, dus we moeten mensen de life skills leren om met die veranderingen om te gaan. Leer je werknemers om zich comfortabel te voelen bij die veranderingen.”

Dit is een sterk gecomprimeerde versie van het hoofdstuk ‘HR TECH en Gedrag’ uit het boek HR TECH van Peter Runhaar. In het boek besteedt Peter aandacht aan de impact van tech op recruitment, performance management, opleiden & ontwikkelen, aan de vraag hoe je gaat starten met analytics, aan mogelijkheden mbt VR, gamification, etc. Het boek bevat veel tips en praktijkvoorbeelden. HR TECH is alleen in december te koop met een flinke korting: 12,99 euro in plaats van de normale prijs van 20 euro!

Bestellen kan onder meer hier.