Maas gaat in zijn oratie in op de verantwoordelijkheden van controllers. Controllers zijn het bedrijfseconomisch geweten van de organisatie. Het is hun taak om ervoor te zorgen dat managers en medewerkers beslissingen nemen die goed zijn voor de organisatie. Maas stelt dat controllers alleen effectief kunnen functioneren als ze zich bewust zijn van de wijze waarop managers bedrijfseconomische beslissingen nemen. Zoals de afgelopen decennia steeds duidelijker is geworden laten managers zich niet allen beïnvloeden door financiële prikkels. Niet-financiële prikkels zijn minstens zo belangrijk. Bedrijfseconomische beslissingen worden beïnvloed door percepties van eerlijkheid en vertrouwen en door gevoelens van bijvoorbeeld trots, schuld en schaamte. Daarbij hebben op het eerste gezicht triviale zaken als de presentatievorm van data en de framing van keuzemogelijkheden een duidelijke impact op de keuzes die managers maken.
Choice architect
De afgelopen twee decennia is onze kennis over hoe mensen economische beslissingen nemen sterk toegenomen, maar deze kennis heeft zich nog onvoldoende vertaald in het ontwerp van management accounting- en controlsystemen in organisaties. Het vakgebied controlling dreigt daardoor zijn relevantie te verliezen. De accounting- en controlsystemen kunnen nog zo technisch geavanceerd zijn, als ze zijn ontworpen en geïmplementeerd zonder diepgaande kennis over hoe mensen beslissingen nemen, is er geen enkele garantie dat zij van nut zijn voor organisaties, aldus Maas.
Om het vakgebied controlling relevant te houden moeten controllers, net als andere economen, een beetje meer psycholoog worden, zegt de nieuwe bijzonder hoogleraar. Meer specifiek, controllers moeten zich bewust worden van hun rol als choice architect en zich ontwikkelen tot professionals met als kerncompetentie het verschaffen van inzicht in de betekenis van cijfers als de producten van menselijk handelen en, andersom, het verklaren en voorspellen van gedrag als een reactie van mensen op cijfermatige informatie.
Ook managers
Deze omslag stelt eisen aan de controllers zelf maar ook aan andere managers en zeker ook aan de universiteiten en hogescholen waar controllers worden opgeleid. Ook is hier een belangrijke rol weggelegd voor het academisch management accountingonderzoek. Onderzoekers moeten fundamentele inzichten uit de psychologie en de gedragseconomie vertalen naar praktische inzichten over de werking van accounting- en controlsystemen.
