Antwoordelijkheid en het blijvend fris-principe

Die waardering laat nog meer zien: onze voormalige vorstin toonde zich met haar
aanwezigheid en gedrag een overtuigend vertegenwoordiger van het blijvend fris-principe.
Het is het principe dat je ziet werken bij mensen die het wezenlijke werk dat ze te doen
hebben ontdekken in hun functie. De kenmerken: ogenschijnlijke eenvoud, sprankeling,
betrokken ontvankelijkheid en het doorgeven van bemoediging en inspiratie.
Je kunt dit fenomeen ook aanduiden als het samenvallen van de uiterlijke en de innerlijke
professie. De uiterlijke professie is eenvoudigweg de extern gedefinieerde rol (koningin);
de innerlijke professie verwijst naar datgene waar iemand zich van binnenuit aan
toewijdt. Hier taal aan geven luistert nauw en is veel lastiger. Toch ligt hier de sleutel tot
wat iemand betekent en nog te betekenen heeft.
De verbondenheid met deze innerlijke professie toont het eerder genoemde blijvend frisprincipe.
Iemands wezenlijke werk (innerlijke professie) gaat ook niet met pensioen.
Uiterlijk misschien wel. Zo lijkt het ook met onze voormalige vorstin. Maar schijn
bedriegt, ook hier. Zij zal ongetwijfeld doorgaan met haar werken, al zal het neerleggen
van haar ambt haar nog meer vrijheid geven in de keuze op welke vragen zij wil bijdragen
aan antwoorden.

Gaat u nog met pensioen?

Ter gelegenheid van de recente feestelijkheden heb ik als (kostenloze!) bijdrage aan een
nationaal geschenk een nieuw begrip geïntroduceerd in de Nederlandse taal, geheel
geïnspireerd op alles wat Prinses Beatrix heeft gegeven. Het woord is antwoordelijkheid. Als
definitie kan gelden: welke vragen in de samenleving trek ik mij dusdanig aan, dat ik het
antwoord wil zijn?
Hoe is het gesteld met uw en mijn antwoordelijkheid? Wat wil er bepaald niet met
pensioen gaan in ons? De noodzaak om ons met deze vragen bezig te houden groeit,
zeker nu de pensioengerechtigde leeftijd stijgt. Organisaties en individuele medewerkers
hebben werk te verrichten waar het gaat om het leren zien en inzetten van de onvervalste
kwaliteiten.
De EU bevordert sinds 2012 de solidariteit tussen de generaties en de blijvende
inzetbaarheid van ouderen. Hier ligt een opdracht in besloten die mogelijk leidt tot een
herinvoeren van een aantal vruchtbare gildeprincipes. Wil het blijvend fris-principe blijven
optreden, dan is antwoordelijkheid een spannend vereiste. Het kan de vraag ‘gaat u nog
met pensioen?’ tot een zowel hilarische als bloedserieuze maken.

Belofte

Uiteraard heb ik het woord antwoordelijkheid aan Prinses Beatrix aangeboden. Zij heeft
het in dank aanvaard. De grote vraag is nu: hoe zal onze nieuwe Koning Willem
Alexander zijn antwoordelijkheid ontwikkelen? Zijn keuze voor aandacht voor jeugd en
educatie tijdens zijn koningschap is alvast zeer beloftevol. Als mensen al jong worden
geholpen hun eigen antwoordelijkheid te ontdekken en in te zetten, geeft dit een
verrijking voor zowel hen zelf als de maatschappij, een leven lang.